چطور کم خونی را درمان کنیم؟

مقدمه ای در مورد کم خونی

 

درمان کم خونی: با نمک های ساده آهن مثل سولفات فروی خوراکی کاملا موثر بوده و به شکل قرص، کپسول یا مابع است و باید مصرف آنها تا چندین ماه ادامه یابد؛ چنانکه این قرص ها با معده خالی مصرف شوند جذب آنها بهتر و بیشتر صورت می گیرد، ولی در این حالت سبب تحریک معده و بروز مشکلات گوارشی می شنوند.

کم خونی، وضعیتی است که درآن ، تعداد یا اندازه گلوبولهای قرمز یا مقدارهموگلوبین موجود درخون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن بین خون و سلول ها دچار اختلال می شود .

کم خونی فقط فقر آهن نیست بلکه عوامل بسیاری در بروز این بیماری موثر هستند که شاید از وجود آنها بی خبر باشیم مانند اختلالات روده ای،بارداری،خونریزی و ….با مهمترین علائم کم خونی و را ههای تشخیص و درمان کم خونی است. با مجله ی اینترنتی دلگرم همراه باشید تا بیشتر آشنا شوید.

 

 

 

 

 

 

 کم خونی چیست؟چه افرادی بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند؟

 

وقتی بدن به اندازه کافی آهن جذب نمی کند، گلبول های قرمز خون به اندازه کافی اکسیژن حمل نمی کنند و با کمبود هموگلوبین مواجه می شوند کم خونی بروز می کند. از هر ۱۰ دختر و زن، یک نفر به کم خونی مبتلاست.کم خونی می تواند در کودکان و مردان نیز بروز یابد که با ابتلا به بیماری های مختلف ارتباط دارد.

آنمی یا کم خونی زمانی بروز می کند که میزان هموگلوبین در خون پایین تر از حد استاندارد باشد. هموگلوبین ترکیبی پروتئینی است که وظیفه حمل اکسیژن به بافت های بدن را به عهده دارد. بنابر گزارش سازمان بهداشت جهانی حدود ۲۵ درصد از مردم جهان از کم خونی رنج می برند که نیمی از این میزان به کمبود آهن در افراد مربوط می شود. معمولا خانم ها به دلیل خونریزی ماهانه، کودکان در سنین رشد و خانم های باردار بیشتر در معرض کم خونی قرار دارند.

عوامل متعددی در بروز کم خونی نقش دارد. گاهی این هموگلوبین توسط مغز استخوان تولید نمی شود و در برخی موارد این هموگلوبین ها به صورت خونریزی از بدن دفع می شوند.

علاوه بر این در برخی موارد از دست رفتن هموگلوبین در داخل بدن رخ می دهد به این ترتیب که تخریب در طحال احتباس می شود.

 

 

 

انواع کم خونی کدام است؟

 

تقسیم بندی رایج تر کم خونی (کاهش هموگلوبین)

براساس MCV یا حجم گلبول های قرمز خون است به طوری که MCV کمتر از ۸۰ به عنوان کم خونی میکروسیتیک

Mcv در حد نرمال (۱۰۰ـ۸۰)

کم خونی نورموسیتیک (با حجم سلولی نرمال) و MCV بالا،کم خونی ماکروسیتیک نامیده می شوند.

 

 

 

کم خونی چه نشانه هایی دارد؟

 

بیشتر افرادی که دچار کم خونی جزئی هستند معمولا متوجه آن نمی شوند. شدت و میزان علائم بستگی به شدت، نوع و سرعت بروز کم خونی دارد. اگر کم خونی بتدریج بروز کند، فرد به مرور با علائم حاصله تطابق پیدا می کند و دیرتر متوجه مشکل شده و دیرتر به پزشک مراجعه می کند، اما به طور کلی کم خونی خود را با نشانه هایی مثل ضعف، خستگی، افزایش ضربان قلب، تنگی نفس، رنگ پریدگی، سردرد، سرگیجه، افت فشار و… نشان می دهد.

البته در برخی انواع کم خونی علائمی مثل درد در شکم، کمر یا سینه، اختلالات دید، زردی و تورم اعضای بدن نیز دیده می شود. توجه داشته باشید کم خونی در افراد سالمند خطر مرگ ناشی از بیماری، سکته قلبی یا سکته مغزی را افزایش می دهد.

 

 

 

 

 

تشخیص کم خونی

تشخیص کم خونی معمولا با انجام تست CBC (سلول های کامل خون) توسط پزشکان در آزمایشگاه صورت می گیرد. اندازه گیری ۶ مولفه، تست CBC را تشکیل می دهد که عبارتند از:

شمارش گلبول های قرمز خون (RBC)، هماتوکریت، هموگلوبین، شمارش گلبول های سفید خون (WBC)، شمارش افتراقی خون و شمارش پلاکت ها. بعلاوه MCV (حجم متوسط گلبول های قرمز) نیز اغلب در CBC گزارش می شود.

 

 

 

 

کم‌خونی ناشی از فقر آهن است.

فقر آهن یکی از شایع‌ترین اختلالات تغذیه‌ای در کشورهای در حال توسعه و مهم‌ترین علت کم‌خونی تغذیه ای در کودکان و زنان در سنین باروری است که با ایجاد گلبول‌های قرمز کوچک و کاهش میزان هموگلوبین مشخص می‌شود که این بیماری سبب اتلاف منابع و مراقبت‌های بهداشتی، کاهش بهره‌وری در اثر افزایش میزان مرگ و میر ابتلا به بیماری در مادران و کودکان و بالاخره کاهش ظرفیت جسمی‌ و روانی در بخش بزرگی از جامعه می‌شود.

 

 

 

 

میزان نیازبدن به آهن چقدر است؟

میزان نیاز به آهن براساس سن، جنس و وضعیت فیزیولوژیکی افراد متفاوت است. مثلا زنان باردار به علت افزایش حجم خون، رشد جنین و جفت و سایر بافت‌ها به آهن بیشتری نیاز دارند. به همین دلیل بیش از سایرین در معرض خطر کم‌خونی قرار دارند. در شیرخواران در صورت سلامت مادران، میزان آهن موجود در شیر مادر برای ۶ـ۴ ماه اول زندگی کافی است. ولی در مورد نوزادانی که با وزن کم متولد می‌شوند، ذخایر آهن کم بوده و باید از ۳ ماهگی آهن اضافی به صورت قطره خوراکی خورانده شود. همچنین بستن پیش از موقع بند ناف نیز به این دلیل که نوزاد را از یک سوم کل خونش محروم می‌کند، خطر فقر آهن را افزایش می‌دهد.

 

 

 

دلایل فقر آهن چیست؟

دلایل گوناگونی برای کمبود آهن وجود دارد که از آن جمله می‌توان به علل زیر اشاره کرد:

 

•  دریافت ناکافی آهن به دلیل رژیم غذایی مورد استفاده که در آن آهن کمی ‌وجود دارد، مانند بعضی از رژیم‌های گیاه خواری.
• جذب ناکافی آهن در اثر اسهال، کاهش ترشح اسید معده، مشکلات گوارشی یا تداخلات دارویی و داروهایی مثل کلستیرامین، سایمتیدین، پانکراتین، رانیتیدین و تتراسایکلین.
• افزایش نیاز به آهن برای افزایش حجم خون در دوران نوزادی، نوجوانی، بارداری و شیردهی.
• خون‌ریزی زیاد در دوران عادت ماهانه و یا در اثر جراحات یا ناشی از همورویید (بواسیر) یا بیماری‌های بدخیم و انگل‌ها. کمبود آهن در مردان بزرگسال معمولا در اثر از دست دادن خون است.

 

 

 

اثر پروتئین ها بر کم خونی چیست؟

 

 در حالی که جذب آهن پروتئین های گیاهی مانند سبزی ها و میوه ها(آهن غیرهم)کمتر می باشد. باید توجه داشت که ویتامین C جذب آهن سبزی ها و میوه ها(آهن غیرهم) را بیشتر می کند. مصرف چای همراه یا بلافاصله بعد از غذا می تواند جذب آهن را کاهش دهد.

 جگر قلوه گوشت قرمز ماهی زرده تخم مرغ سبزی های دارای برگ سبز تیره مانند جعفری اسفناج و حبوبات مثل عدس و لوبیا همچنین میوه های خشک(برگه ها) بخصوص برگه زردآلو و دانه های روغنی را از منابع غذایی آهن دار است.

 اسید سیتریک و اسید اسکوربیک یا ویتامین ث که در آلو خربزه ریواس انبه گلابی طالبی گل کلم سبزی ها آب پرتقال لیمو شیرین لیمو ترش سیب و آناناس وجود دارند می توانند عوامل افزایش دهنده جذب آهن در بدن باشند.

اسید مالیک و اسید تارتاریک که در هویج سیب زمینی چغندر کدو تنبل گوجه فرنگی کلم پیچ و شلغم مجود است نیز سبب افزایش جذب آهن می شوند و محصولات تخمیری مثل سس سویا نیز در این دسته از عوامل گنجانده می شود، از جمله عوامل افزایش دهنده جذب آهن و منابع غذایی آنها است.

 

 

 

 

 مهمترین علائم و نشانه های ابتلا به کم خونی عبارتند از:

خستگی و احساس فرسودگی،رخوت و بی حالی،ریزش مو،بی قراری و ناراحتی،تنگی نفس و یا مشکل در تنفس،تمرکز ضعیف،تپش قلب،حساسیت به هوای سرد،حساسیت به هوای سرد،درد قفسه سینه،وزوز گوش ها،سردرد،تاثیر بر حس چشایی،خشکی زبان،مشکل در بلعیدن غذا،سندرم پای بی قرار، ناخن های خشک و پوسته پوسته و یا قاشقی.

 

 

سایرعلائم سودمند عبارتند از:

 

میل به خوردن مواد غیرخوراکی:مانندخوردن خاک، کاغذ، موم، سبزه، ومو که می شود نشانه کمبود آهن باشد، با این وجود این حالت در کسانی که کم خونی نداشته باشند نیز دیده می شود.
قبل از هر چیز باید وجود یا عدم وجود کم خونی و همچنین نوع آن را تشخیص دهید و بعد اگر لازم بود تحت نظر پزشک از مکمل ها استفاده کنید.

 

 

 

 

 

برای درمان کم‌خونی از چند روش استفاده می‌شود:

 

 

 

بهترین و کم‌خطرترین آن‌ها استفاده از مکمل‌های خوراکی است.

درمان با نمک‌های ساده آهن مثل سولفات فروی خوراکی کاملا موثر بوده و به شکل قرص، کپسول یا مایع است و باید مصرف آن‌ها تا چندین ماه ادامه یابد.

چنانکه این قرص‌ها با معده خالی مصرف شوند جذب آن‌ها بهتر و بیشتر صورت می‌گیرد، ولی در این حالت سبب تحریک معده و بروز مشکلات گوارشی می‌شوند. عوارض گوارشی ناشی از مصرف آهن نظیر تهوع، دل پیچه، سوزش قلب، اسهال یا یبوست را می‌توان به حداقل رساند، به شرطی که آهن را با میزان بسیار کم مصرف کرده و به تدریج به میزان آن افزوده تا به حد مورد نیاز بدن برسد. بهتر است قرص آهن در آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشی از آن کاهش یابند.

ویتامینC جذب آهن را افزایش می‌دهد. به همین دلیل معمولا مصرف ویتامین C به همراه آهن پیشنهاد می‌شود. علاوه بر درمان دارویی باید به میزان آهن قابل جذب در غذا نیز توجه کرد. جذب آهن غذا اغلب تحت تاثیر شکل آهن موجود در آن می‌باشد.

آهن موجود در پروتئین‌های حیوانی مانند گوشت گاو، ماهی، پرندگان (آهن هم) بیشتر جذب می‌شود، در حالی که جذب آهن پروتئین‌های گیاهی مانند سبزی‌ها و میوه‌ها (آهن غیرهم) کمتر می‌باشد.

باید توجه داشت که ویتامینC جذب آهن سبزی‌ها و میوه‌ها (آهن غیرهم) را بیشتر می‌کند. مصرف چای همراه یا بلافاصله بعد از غذا می‌تواند جذب آهن را تاحدصفر تا پنج درصد کاهش دهد.

قهوه، تخم‌مرغ، شیر و لبنیات، نان گندم، حبوبات (حاوی اسید فیتیک) و فیبرهای غذایی جذب آهن را به علت تشکیل کمپلکس‌های نامحلول کاهش می‌دهند. بنابراین فرآورده‌های حاوی آهن، طی یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از مصرف هر یک از این مواد نباید مصرف شود.

 

 

 

 

منابع غذایی آهن دار

منابع غذایی آهن‌دار عبارتند از جگر، قلوه، گوشت قرمز، ماهی، زرده تخم‌مرغ، سبزی‌های دارای برگ سبز تیره مانند جعفری، اسفناج و حبوبات، مثل عدس و لوبیا همچنین میوه‌های خشک (برگه‌ها) بخصوص برگه زردآلو و دانه‌های روغنی و تخمه گل آفتابگردان.

 

 

 

 

عوامل افزایش دهنده جذب آهن و منابع غذایی آن‌ها

 

اسید سیتریک و اسید اسکوربیک یا ویتامین ث که در آلو، خربزه، ریواس، انبه، گلابی، طالبی، گل کلم، سبزی‌ها، آب پرتقال، لیمو شیرین، لیمو ترش، سیب و آناناس وجود دارند می‌توانند عوامل افزایش دهنده جذب آهن در بدن باشند.

اسید مالیک و اسید تارتاریک که در هویج، سیب زمینی، چغندر، کدوتنبل، گوجه فرنگی، کلم پیچ و شلغم موجود است نیز سبب افزایش جذب آهن می‌شوند.
محصولات تخمیری مثل سس سویا نیز در این دسته از عوامل گنجانده می‌شود.

 

نکته: بدن مردان حدود ۴ گرم و بدن زنان حدود ۳ گرم آهن دارد (به ازای هر کیلوگرم وزن ۳۶-۶۰ میلی گرم آهن).۲/۳ این مقدار آهن در هموگلوبین و میوگلوبین موجود بوده و مابقی در کبد(بصورت فریتین و هموسیدرین)، مغز استخوان و طحال ذخیره میشوند.

نکته:بدن آهن را بازیافت میکند.هنگامی که گلبولهای قرمز عمرشان به پایان میرسد، آهن آنها به مغز استخوان بازگردانده شده تا مجددا در ساخت گویچه های سرخ مصرف گردند.
نکته:طول عمر متوسط گلبولهای قرمز ۱۲۰ روز میباشد.

 

 

 

توصیه های زیر را به کار بندید :

 

•  استفاده از غذاهایی که غنی از آهن می باشند.
• فاده از منابع غذایی حاوی ویتامین در هر وعده غذایی ، جهت جذب بهتر آهن ( مثل پرتقال، گریپ فروت، کوجه فرنگی، کلم، توت فرنگی، فلفل سبزو لیمو ترش)
• اندن گوشت قرمز، ماهی یا مرغ در برنامه غذایی .
• پرهیز از مصرف چای و قهوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا
• برطرف کردن مشکلات گوارشی و یبوست
• تصحیح عادات غذائی غلط ( مثل مصرف مواد غیر خوراکی مانند خاک ، یخ )
• مشاوره با پزشک و متخصص تغذیه جهت پیش گیری به موقع و یا بهبود کم خونی
• استفاده از نان هایی که از خمیر ورآمده تهیه شده اند
• استفاده از خشکبار مثل توت خشک ، برگه آلو، انجیر خشک و کشمش که منابع خونی از آهن هستند.
• استفاده ازغلات و حبوبات جوانه زده .
• شست وشو و ضد عفونی کردن سبزی هایی که استفاده می کنید.
• شستن کامل دست ها با آب و صابون ، قبل از تهیه مصرف غذا و پس ازهر باراجابت مزاج .
• مصرف روزانه یک قرص آهن از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از زایمان در زنان باردار.
• مصرف قطره آهن هم زمان با شروع تغذیه تکمیلی تا پایان ۲ سالگی در کودکان .

 

 

 

کم خونی مگالوبلاستیک یا فقر ویتامین

این نوع کم خونی معمولا در اثر کمبود فولیک اسید یا ویتامین B-12 بروز می‌کند. این ویتامین‌ها به بدن در سالم نگهداشتن خون یا سیستم عصبی کمک می‌کنند. در این نوع کم خونی، بدن گلبول‌های قرمز خونی تولید می‌کند که نمی‌توانند اکسیژن را به خوبی تحویل دهند.

قرص‌های مکمل حاوی فولیک اسید می‌توانند این نوع کم خونی را درمان کنند. فولیک اسید را همچنین می‌توان از مصرف دانه‌ها و بنشن‌ها، مرکبات و آب میوه‌ها، سبوس گندم و سایر غلات، سبزیجات برگ پهن و سبز تیره، گوشت طیور، صدف و کبد به دست آورد.
گاهی اوقات ممکن است یک متخصص نتواند تشخیص دهد که علت این بیماری کمبود ویتامین B-12 است. این حالت معمولا در افراد مبتلا به کم خونی وخیم بروز می‌کند که در حقیقت نوعی بیماری خود ایمنی است.

عدم دریافت ویتامین B-12 کافی می‌تواند موجب کرخی و بی‌حسی دست‌ها و پاها، مشکلات در راه رفتن، از دست دادن حافظه و مشکلات بینایی شود. نوع درمان بستگی به عامل مولد بیماری دارد، اما به هر حال مصرف ویتامین B-12 ضروری است.

 

 

 

 

بیماری‌های نهفته

بیماری‌های خاصی وجود دارند که می‌توانند به توانایی بدن در تولید گلبول‌های قرمز خونی آسیب برسانند. برای مثال، افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی به ویژه بیمارانی که دیالیز می‌شوند در معرض ابتلا به کم خونی قرار دارند. کلیه‌های این بیماران قادر به ترشح هورمونهای کافی برای تولید گلبول‌های خونی نبوده و در هنگام دیالیز نیز آهن از دست می‌دهند.

 

 

بیماری‌های خونی ارثی

اگر در خانواده سابقه بیماری خونی وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به آن در افراد دیگر نیز افزایش می‌یابد. یکی از امراض خونی ارثی کم خونی گلبول‌های داسی شکل است. به جای تولید گلبول‌های قرمز خونی طبیعی که به راحتی درون رگ‌های خونی حرکت می‌کنند، گلبول‌های داسی شکل حرکت سختی داشته و دارای لبه‌های خمیده هستند.

این گلبول‌ها نمی‌توانند در رگ‌های خونی ظریف به آسانی حرکت کنند و در نتیجه مسیر رسیدن خون به اعضای بدن را مسدود می‌کنند.

بدن گلبول‌های قرمز داسی شکل را نابود می‌کند، اما نمی‌تواند با سرعت کافی انواع طبیعی و سالم جدیدی را تولید کند. این امر موجب بروز کم خونی می‌شود نوع دیگری از کم خونی ارثی تالاسمی است. تالاسمی زمانی بروز می‌کند که بدن ژن‌های ویژه‌ای را از دست می‌دهد و یا ژن‌های غیر طبیعی مختلف از والدین به کودک ارث می‌رسد که به نحوه تولید هموگلوبین تاثیر منفی می‌گذارند.

 

 

 

 

کم خونی آپلاستیک

نوع نادری از کم خونی است و زمانی بروز می‌کند که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نمی‌کند. از آنجا که این امر بر گلبول‌های سفید نیز تاثیر می‌گذارد، از این خطر بالای بروز عفونت‌ها و خونریزی‌های غیر قابل توقف می‌شود. این حالت دلایل مختلفی دارد که عبارتند از:

 

الف – روش‌های درمانی سرطان‌ها (پرتودرمانی و شیمی درمانی)
ب- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی (مانند مواد مورد استفاده در برخی حشره‌کش‌ها، رنگ و پاک کننده‌ها و شوینده‌های خانگی)
پ ـ برخی داروها (مانند داروهای مخصوص درمان روماتیسم مفصلی)
ت- بیماری‌های خود ایمنی (مانند لوپوس)
ث – عفونت‌های ویروسی که بر تراکم استخوانی تاثیر می‌گذارد.

 

نوع درمان بستگی به میزان حاد بودن کم خونی دارد. این بیماری را می‌توان با تعویض خون، مصرف دارو و یا پیوند مغز استخوان درمان کرد. کم خونی برای پیشرفت در بدن به گذر زمان احتیاج دارد. در آغاز ممکن است هیچ علایمی بروز نکند و یا علایم بیماری بسیار خفیف باشد، اما با پیشرفت بیماری می‌توان شاهد علایمی چون خستگی، ضعف، عدم توانایی در کار و تحصیل، کاهش دمای بدن، پریدگی رنگ پوست، ضربان قلب سریع، کوتاهی تنفس‌ها، درد سینه، سرگیجه، تحریک پذیری، کرخی و سردی دست‌ها و پاها و سردرد بود. تشخیص این بیماری با انجام یک آزمایش خون امکانپذیر است.

در صورت مثبت بودن جواب آزمایش و ابتلا به کم خونی انجام آزمایشات دیگری نیز برای تشخیص نوع آن ضروری است. انتخاب نوع درمان کم خونی بستگی به علت بروز آن دارد. برای مثال، نحوه درمان کم خونی گلبول‌های داسی شکل با نحوه درمان کم خونی ناشی از رژیم غذایی فاقد آهن یا فولیک اسید متفاوت است. از این رو برای کشف بهترین روش معالجه باید به متخصص مربوطه مراجعه کرد.

 

به روش‌های گوناگون، می‌توان مانع از بروز برخی انواع کم خونی شد که مجموعه‌ای از آنها در زیر آمده است؛
۱- مصرف غذاهای حاوی آهن زیاد از جمله گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، میوه‌های خشک شده، عدس و لوبیا، سبزیجات سبز برگ پهن مانند اسفناج، کلم و یا غله‌های حاوی آهن غنی شده.
۲- مصرف مواد خوراکی که جذب آهن را در بدن افزایش می‌دهد مانند آب پرتقال، توت فرنگی، کلم و یا سایر میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامین C.
3- خودداری از نوشیدن قهوه و چای همراه با وعده‌های غذایی چرا که این نوشیدنی‌ها جذب آهن در بدن را دشوار می‌کند.
۴- کلسیم جذب آهن را مشکل می‌کند لذا برای به کار گرفتن بهترین روش برای مصرف کلسیم به میزان مناسب و کافی با پزشک متخصص باید مشورت کرد.
۵- اطمینان از مصرف کافی فولیک اسید و ویتامین B-12 در رژیم غذایی.

۶- مشاوره با پزشک برای خوردن قرص‌های مکمل آهن چرا که مصرف این قرص بدون مشورت با فرد متخصص صحیح نیست. این قرص‌ها در دو نوع فروس و فریک ارایه می‌شوند. جذب فروس در بدن بهتر صورت می‌گیرد اما اثرات جانبی مانند تهوع، استفراغ و اسهال در پی دارد با این حال این اثرات جانبی را می‌توان با کمک برخی اقدامات کاهش داد، از آن جمله اینکه ابتدا با نیمی از دوز تجویز شده شروع کرد و به تدریج آن را به دوز کامل رساند. قرص را در دوزهای تقسیم شده مصرف کرد. قرص را همراه با غذا مصرف کرد و اگر نوعی از قرص آهن مشکلاتی ایجاد می‌کند با متخصص مربوطه برای مصرف نوع دیگر مشورت کرد.

۷- زنانی که باردار نبوده اما در سن بارداری قرار دارند باید هر ۵ تا ۱۰ سال یکبار آزمایش کم خونی بدهند. این امر حتی در شرایط سلامت باید صورت گیرد. انجام این آزمایش‌ها باید از زمان نوجوانی آغاز شود.

۸- همچنین زنانی که باردار نیستند و در سن بارداری قرار دارند در صورت داشتن علایمی چون عادت ماهانه شدید و طولانی، مصرف آهن کم و یا تشخیص قبلی ابتلا به کم خونی باید هر سال آزمایش خون بدهند. اکثر افراد از طریق یک رژیم غذایی سالم و منظم می‌توانند از غذاهای سرشار از آهن استفاده کنند اما برخی افراد نمی‌تواند آهن کافی بدست آورند که مهمترین این افراد دختران نوجوان و زنان در سن بارداری هستند که یا در هر عادت ماهانه خون زیادی را از دست می‌دهند یا بیش از یک بچه دارند و یا از IUD استفاده می‌کند.

کودکان نوپا و زنان باردار نیز در این گروه هستند. این افراد باید به طور دوره‌ای آزمایش کم خونی بدهند و در صورت فقر آهن حتما باید با مشورت پزشک از مکمل‌های آهن استفاده کند که نحوه درمان مشکل آنها بر عهده پزشک است.

کم خونی زمانی بروز می‌ کند که خون فاقد هموگلوبین کافی باشد. هموگلوبین در حمل اکسیژن از ریه‌ها به تمام اندام‌های بدن، به گلبول‌های قرمز خون کمک می ‌کند.

 

 

 

اثرات کم خونی بر روی سیستم گردش خون

ویسکوزیته خون تقریبا بستگی کامل به غلظت گویچه‌های سرخ خون دارد. در آنمی شدید ویسکوزیته ممکن است به جای رقم طبیعی حدود ۳ برابر به یک و نیم برابر ویسکوزیته آب سقوط کند. این امر مقاومت در برابر جریان خون را در رگهای محیطی کاهش می‌دهد و لذا مقدار بسیار زیادتری خون نسبت به حالت طبیعی در بافتها جریان پیدا کرده و به قلب باز می‌گردد.

هیپوکسی ناشی از کاهش انتقال اکسیژن توسط خون موجب می‌شود که رگهای بافتی گشاد شوند و اجازه دهند که خون باز هم بیشتری به طرف قلب باز گردد و برون‌ده قلبی را افزایش دهد. یکی از اثرات کم خونی شدید ، افزایش شدید بار کاری قلب است.

 

 

 

 

خستگی در پاها برای بسیاری که در طی روز فعالیت سنگینی دارند و…بوجود می آید.

اگر از جمله کسانی هستید که اغلب مواقع بویژه شب ها هنگامی که کار و فعالیت روزانه تان تمام شده و در حال استراحتید، حس می کنید پاهایتان درد می کند یا به حالتی دچار شده اید که اصطلاحا به «زق زق کردن» معروف شده، خوب است بدانید با چند نرمش ساده می توانید بدون صرف هزینه، درد یا زق زق پای خود را تسکین دهید یا حتی از ابتلا به آن جلوگیری کنید.

ماساژ یکی از سریع ‌ترین و راحت‌ترین راه‌ها برای رهایی از درد است. افراد زیادی حتی ناخودآگاه در حین خستگی یا احساس درد به مالش یا ماساژ بدنشان می‌پردازند.سنگینی پاها، تورم قوزک، رگهای متورم و واریس، احساس گزگز، مشکل در ایستادن و… از جمله ناراحتی‌های مربوط به پاها هستند که ممکن است برای هر کسی پیش بیاید.

در این بخش از دلگرم شما را با راه های مناسب درمان خستگی پا آشنا میکنیم با ما همراه باشید.

 

 

 

تقوت پاها

هر روز صبح، پیش از آنکه از رختخواب خارج شوید، پاهایتان را ورزش دهید. ابتدا زانوها و سپس پا را خم کنید. بعد پاها را به‌صورت صاف و کشیده به‌سمت بالا به‌صورت عمود بر بدن ببرید. علاوه بر این نرمش، حرکت زیر نیز در قوی کردن عضلات پاها بسیار مؤثر است.

روی پنجه‌های پاها بایستید و تا آنجا که ممکن است خود را بالا بکشید. سپس به آرامی به حالت اولیه گرفته و کف پاها را بر روی زمین بگذارید. حرکت را از روزی ۱۰ بار شروع کرده و به‌تدریج به تعداد آن بیافزائید. پس از انجام تمرینات فوق، پاها را با روغن بادام و یا زیتون ماساژ دهید.

 

 

 

به پاهای تان لطف کنید!

 

فقط کسانی که ماساژ پا را امتحان کرده باشند، می دانند که میان ماساژ دادن و ندادن پاها تفاوت از زمین تا آسمان است! به همین خاطر هم ما تمرکزمان را روی ارائه روش های ماساژدادن پاها گذاشته ایم و سعی داریم تمام زیروبم های لازم را به شما یاد بدهیم تا شما هم از این کار لذت ببرید و انرژی از دست رفته را به پاهای تان برگردانید. برای این کار احتیاج به وسایل اولیه و دانستن نکات لازم دارید.

 

 

 

حواس تان باشد

 

آدم ها معمولا وقتی سرگرم کاری می شوند، خیلی چیزها یادشان می رود. یکی از این چیزها اهمیت دادن به خود است.

درست است که یک عالمه کار سرتان ریخته، درست است که عید را پیش روی دارید و زمان برای انجام دادن کارها، کم است و درست است که وقت سر خاراندن ندارید، اما لطفا مراقب خودتان هم باشید. هرجا که هستید به صدای بدن تان گوش کنید و به آن اهمیت بدهید.

صدای بدن همان احساساتی است که ممکن است به سرعت از مغزتان بگذرند، اما چون وقت ندارید و سرتان شلوغ است به آ نها توجهی نمی کنید. یکی از این صداها مربوط به خستگی است. فرض کنید برای خرید عید بیرون رفته اید، همه جا شلوغ است، کلی باید توی نوبت اتاق پرو بایستید که در نهایت بتوانید یک لباس مناسب انتخاب کنید.

در این شرایط بدن شما در حال صحبت کردن با شماست. مثلا ممکن است به شما بگوید کلافه شده، حوصله اش سر رفته یا خسته شده. این شما هستید که تا کار به جاهای باریک نکشیده باید به این صدا گوش کنید.

 

 

دوری از علل زمینه ساز

 

موارد زیر می‌تواند جریان مطلوب خون را دچار مشکل کند:

 

•  موقعیتهای ساکن نشسته یا ایستاده
• لباسهای تنگ
• چهارزانو نشستن
• کفشهای پاشنه بلند و کفشهای خیلی صاف
• گرما
• بی تحرکی و یک جا نشینی.

همچنین باید از مواردی که متابولیسم خوب بدن را مختل می‌کنند نیز دوری کرد که عبارتند از:

• افزایش وزن
• برنامه غذایی دارای مقدار کم میوه‌ها و سبزی‌ها و سرشار از محصولات صنعتی
• قهوه و نوشیدنی های الکلی
• یبوست
• کمبود آب بدن
• تنفس مشکل و نامطلوب
• استعمال دخانیات
• بعضی داروهای هورمونی ضدباردار
• غذای مناسب افراد مبتلا به سنگینی پاها

در صورت ابتلا به سنگینی پاها توصیه می‌شود، مصرف خوراکی های چرب، شیرین، پرکالری و صنعتی کاهش یابد. به گزارش قدس‌آنلاین، بهتر است روزانه میوه های تازه بخصوص لیمو، نارنگی، توت فرنگی، تمشک، کیوی، انبه، پرتقال، گریپ فروت و زردآلو مصرف شود.

این میوه ها سرشار از فلاونوئیدها هستند که این ترکیبات می‌توانند بافتهای عروق خونی را تقویت و کارآمدتر کنند که در نتیجه جریان خون تسهیل می‌شود. آناناس نیز به خاطر تأثیر جذب آب توصیه می‌شود.

گیاهان معطر مانند رزماری، ریحان، زردچوبه، زنجفیل،‌خردل، جوز بیا، فلفل و کنجد به شکل ادویه، چاشنی و دم نوش نیز جایگاه خاصی در این خصوص دارند.

خوراکی های سرشار از ویتامین E نیز به علت خواص آنتی اکسیدانی،‌اتساع عروق و حفاظت از اجزای سلولی بسیار مفید هستند. این ویتامین به طور خاص در روغن دانه های گندم،‌ فندق، بادام، گردو و پسته وجود دارد. از آنجا که نسبتاً پرکالری هستند نباید در مصرف آنها زیاده روی کرد.

 

 

مواد مغزی ضروری

 

کلسیم عملکرد ضدالتهاب بخصوص در دیواره عروق دارد. التهاب زمینه ساز واریس است و توصیه می‌شود روزانه ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی گرم مکمل کلسیم مصرف شود. کلسیم درد را تسکین و احتباس آب را کاهش می‌دهد.

منیزیوم در تثبیت کلسیم در قسمتهای مناسب بدن نقش دارد و اسپاسم رگها را کاهش می‌دهد. توصیه می‌شود، روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی گرم همراه با ویتامین B6 مصرف شود.

آهن، اکسیژن را از راه هموگلوبین به سلولها می‌رساند که برای بسیاری از اعمال از جمله حفظ جدار عروق در وضعیت مطلوب حیاتی است.

پتاسیم کاهنده فشار است و همچنین سبب فعالیت ماهیچه ها نیز می‌شود. حتماً آن را جزو نیازهای غذایی روزانه بگنجانید.

ویتامینهای C، B9 و B12 جذب آهن را در جدار روده ها تسهیل می‌کنند. بتاکاروتن در نرم شدن دیواره رگها نقش دارد و فلاونوئیدها نفوذپذیری مویرگها را تنظیم می‌کند.

اسیدهای چرب غیر اشباع امگا ۳ باید حتماً در برنامه غذایی گنجانده شوند. آنها بهترین سیال کننده های خون و کاهش دهنده کلسترول هستند.

 

 

توصیه های مهم برای مقابله با سنگینی پاها

 

 رختخواب

 

پاها را حدود ۵ تا ۱۰ سانتی متر به حالت شیب بالا نگه دارید. هنگام خواب بالشت را زیر پاها نگذارید؛ زیرا مانع از بازگشت درست خون می‌شود.

 

 کمربند و لباسهای تنگ

 

از تأثیری که کمربندها،‌سوتین، شلوار،‌ جوراب و جوراب شلواری در بروز این مشکل دارند، غافل نشوید. بهتر است کالاهای طبیعی انتخاب شود؛ زیرا کالاهای مصنوعی گرما را حبس می‌کنند.

 

حمام

 

صبحها و در اوقات دیگر روز در صورت نیاز با آب ملایم دوش بگیرید و البته آب را از پایین به بالا حرکت دهید.

 

 محیط کار و منزل

 

برای هر فعالیتی که امکان دارد زیر پاها وسیله ای بگذارید تا از زمین بلندتر باشد. به صندلی نیز دقت کنید که باسن در وضعیت راحتی باشد. وضعیت پاهای ضربدری جریان خون را قطع می‌کند. اگر پاها کمی از بدن فاصله داشته باشند و با زمین زاویه صافی داشته باشد ایده آل ترین حالت است. از گرمای کف،‌حمام گرم،‌اپیلاسیون با موم گرم، سونا، استفاده از پتوی ضخیم و قرار گرفتن در معرض نور خورشید اجتناب کنید.

 

پرهیز از یک جا نشینی

 

در صورت امکان از نشستن و ایستادن بی حرکت در مدت طولانی اجتناب کنید. باید به طور منظم حرکت داشته باشید. اگر موقعیت نشسته دارید، هر ساعت حداقل پنج دقیقه از جا برخیزید.

اگر کمی دقت کنید، متوجه خواهید شد که می‌توانید تحرک را در برنامه روزانه داشته باشید؛ به عنوان مثال به جای استفاده از آسانسور، از پله ها رفت و آمد کنید. پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری، گلف، یوگا، ‌تمرینات کششی پاها و حرکات پدالی از جمله فعالیتهای مناسب هستند. ورزشهایی مانند پرورش اندام،‌ ایروبیک، اسکواش، جودو، تنیس، پینگ پنگ و هندبال را که با به زمین کوبیدن پاها همراه است، محدود کنید.

 

 تنفس

 

سطح تنفس را با حرکات یوگا و… بهبود دهید و هر روز صبح و شب چند نفس عمیق بکشید. از استعمال سیگار و دیگر دخانیات پرهیز کنید.

سرما برای مقابله با سنگینی پاها، این یک اصل اساسی است: پاهای سنگین باید از منابع مستقیم گرما دور نگه داشته شوند. حمام گرم را فراموش کنید: یک دوش آب خنک همیشه برای رفع خستگی پاها مفید خواهد بود.

خیلی خوب است که پاهای تان را از قوزک تا ران به طور مستقیم زیر دوش آب سرد بگیرید، به این ترتیب از آثار آب سرد در تنگ کنندگی و منقبض کنندگی عروق بهره مند خواهید شد.

در تابستان، از بیش از حد ماندن در معرض آفتاب خودداری کنید. همچنین از اپیلاسیون بدن توسط موم داغ صرف نظر کنید، این کار دشمن پاهای شماست و آنها را سنگین می‌کند.

برای جلوگیری از سنگینی پاها، لباس راحت بپوشید. در روزهای خوش آب و هوا لباس های گشاد و راحت بپوشید. دامن های آزاد و شلوارهای بزرگ!

در واقع، شلوارهای سنگین و تنگ مانند شلوارهای جین و همچنین دامن های تنگ یا لباس های دیگری که برای تان کوچک هستند، به پاهای شما فشار می‌آورند.

راحتی لباس ها شامل راحتی کفش هم می‌شود، کفش شما نه باید خیلی تخت باشد نه خیلی پاشنه بلند.

 

 

 

حرکاتی که سنگینی پا را تسکین می‌دهند:

 

یک ترفند ساده وجود دارد

 

در تختخواب هستید یا کاناپه فرقی ندارد، یکی دو تا کوسن زیر پاهای تان بگذارید تا کمی پاهای تان بالا بیایند و باعث بازگشت مجدد خون به عروق شوند.

ضمناً، افرادی که از سنگینی پا رنج می‌برند، باید از بی حرکت ماندن اجتناب کنند، این افراد نباید مدتی طولانی در وضعیت نشسته یا ایستاده بمانند. عادت نامناسب روی هم انداختن پاهای تان را ترک کنید، یک توپ کوچک تنیس هم در دفتر کارتان داشته باشید، با پای برهنه این توپ را بچرخانید… حتماً تسکین خواهید یافت!

به طور کلی، برای مبارزه با سنگینی پاها، سعی کنید تا حد ممکن تحرک داشته باشید، پیاده روی سریع و بالا رفتن از پله ها نسبت به فعالیت های دیگر، در الویت قرار دارند.

چنانچه معمولا همیشه دچار سنگینی پا و زق زق پا میشوید احتمالا در طول روز زیاد سر پا می ایستید.

اگر چنین است، سعی کنید در طول روز گهگاه ولو مدتی اندک در جایی بنشینید، کفشتان را درآورید (خوب است جایی در هوای آزاد باشید تا سبب رنجش دیگران هم نشوید!) و لحظاتی به پاهای خود استراحت دهید: ابتدا انگشت های پایتان را در محوری افقی، آرام و باطمأنینه، از یکدیگر دور و سپس نزدیک کنید.

همین کار را در محور عمودی نیز انجام دهید. اگر در منزل به سر می برید، می توانید مدتی کوتاه کف پا را بالا گرفته، حالت باز و بسته کردن به آن بدهید تا شبانگاه به زُق زُق پا دچار نشوید.

راه دیگر رفع زق زق پا این است که کفش های خود را درآورید؛ یک گلوله کوچک کاموایی یا توپ مانند یا حتی بطری شیشه ای کوچک را زیر پایتان قرار دهید و آن را نرم و آرام با کف پا بغلتانید (البته اگر از بطری محتوی آب یخزده به این منظور استفاده کنید، بهتر و زودتر به نتیجه می رسید).

بطری را پنج تا هفت دقیقه در محلی که نشسته اید با حرکات رفت و برگشت به جلو و عقب و در سراسر کف پا، از انگشت تا پاشنه، بغلتانید تا زق زق پایتان تسکین یابد.

مصرف مخلوطی از اندکی عسل به اضافه یک لیوان آب همراه با دو قاشق سرکه سیب و تکرار آن طی چند شب پیاپی نیز بویژه اگر با نرمش های پیش گفته همراه باشد، درد پایتان را آرام می کند. مالش یا ماساژ محل درد نیز باعث بهبود سریع تر درد و زق زق می شود.

 

 

 

خستگی را در کنید

 

بعد از نرمش پاها، نوبت به ماساژ اصلی می رسد. این بخش را با ضربه زدن به پاها با انگشتان دست شروع کنید. برای این کار با شست پا به ناحیه زیر پا و با بقیه انگشتان به روی پا ضربه بزنید. این کار را از انگشتان پا شروع کرده و در بخش قوزک تمام کنید. یادتان باشد مفاصل و فضاهای خالی بین انگشتان را فراموش نکنید.

 

 

تسکین  خستگی پا همراه با درد پا

 

بعد از این ماساژ کلی، وقت آن می رسد که هر بخش از پای تان را به صورت اختصاصی ماساژ دهید. این کار را از انگشتان و با حرکات دایره ای شروع کنید. هرحرکت را از یک تا پنج بار تکرار کنید. پیشنهاد ما این است که اول سراغ انگشت کوچک بروید و بعد یکی یکی جلو بیایید تا به شست پا برسید. برای انجام ماساژ دورانی کافی است انگشت شست تان را زیر انگشت کوچک پا قرار دهید و روی آن را با انگشت اشاره و میانی دست ماساژ دهید. برای بقیه انگشتان نیز همین کار را انجام دهید.

 

یکی از بخش هایی که می توانید با ماساژ آن، آرامش زیادی به دست بیاورید درست زیر انگشتان پا قرار دارد. کافی است با چهار انگشت دست، چهار فضای خالی بین انگشتان پا را پیدا کنید و با حرکات رو به جلو و عقب این ناحیه را ماساژ دهید.

وقتی ماساژ ناحیه بین انگشتان پا تمام شد، سراغ بخش های میانی و انتهایی پا بروید. سعی کنید اول با انگشت شست تان حرکات دورانی ایجاد کنید و بعد آهسته ضربه بزنید. این کار نیز در رفع خستگی پاها، اثرات بسیار مفیدی دارد.

ماساژ دادن را با آهسته کردن ضربه هایی که به پا می زنید، تمام کنید. این کار را از انگشتان پا شروع کنید و به سمت قوزک بیایید. بعد از تمام شدن ماساژ یک پا، نوبت به پای دیگر می رسد. کل این کارها معمولا چیزی در حدود ۴۵ دقیقه طول می کشد.

بعد از تمام شدن ماساژ، روغن یا لوسیون اضافه ای را که روی پوست مانده، با دستمال کاغذی پاک کنید و دمپایی روفرشی تان را بپوشید. خیلی مراقب باشید که سُر نخورید.

 

رفلکسولوژی؛ بهتر از همیشه

 

یک ماساژی هم هست که کاملا اختصاصی پاهاست. اسم این ماساژ رفلکسولوژی است. متخصصان این ماساژ اعتقاد دارند که هر بخش از کف پاها مربوط به سلامت یکی از اعضا یا ارگان های بدن است. به همین خاطر با ماساژ تلاش می کنند که سلامت این اعضا را بهبود ببخشند. در این نوع از ماساژ کف پا به پنج قسمت کلی تقسیم می شود.

 

انگشتان پا

 

متخصصان این ماساژ اعتقاد دارند برای بهبود سردرد و گردن درد باید انگشتان و مفاصل آنها را به خوبی ماساژ داد.

 

انحنای کنار شست پا

 

این انحنا وابسته به سلامت ستون فقرات و مهره های آن در نظر گرفته می شود در حقیقت برای تسکین دردهای این ناحیه باید انحنای کنای شست پا را به خوبی ماساژ داد.

 

بخش تحتانی انگشتان پا

 

درست همان قسمت های برجسته ای که زیر انگشتان پا قرار دارند، مربوط به سلامت ناحیه قفسه سینه و اعضای داخل آن یعنی شش ها می شوند. این مرحله از زیر شست پا شروع می شود و به زیر انگشت کوچک می انجامد.

 

لاغرترین قسمت پا

 

در رفلکسولوژی اعتقاد بر این است که لاغرترین بخش کف پا که معمولا در قسمت میانی قرار دارد مربوط به ناحیه شکم می شود. به همین خاطر اگر کسی به دلیل مشکل معده درد یا عملکرد نامناسب روده های به یک متخصص ماساژ پا مراجعه کند، احتمالا خواهددید که بخش میانی پای او بیشتر ماساژ داده می شود.

 

پاشنه پا

 

آخرین بخش تقسیم بندی کلی مربوط به پاشنه پا می شود. این قسمت را وابسته به لگن افراد در نظر می گیرند. تمام اجزای بدن که در بخش لگن قرار دارند نیز مربوط به همین بخش هستند.

البته هرکدام از بخش های بالا خودشان به نقاط ریزتری تقسیم بندی می شوند. چنانچه سرتان خیلی شلوغ است و پادرد ناشی از زیاد کارکردن، امان تان را بریده، بد نیست سری به یک متخصص ماساژ کف پا بزنید. با این ماساژ هم دردتان تسکین پیدا می کند و هم به بقیه اعضای بدن تان کمک کرده اید سالم تر بمانند.

 

 

 

 

 

غیر از ماساژ، چه کار کنیم؟

 

ممکن است حوصله ماساژ دادن پاهای تان را نداشته باشید و دل تان بخواهد بدون زحمت، خستگی از پاهای تان فرار کند. اگر این طور است راهکارهای زیر می توانند به دردتان بخورند.

 

تکنیک آب سرد و گرم

 

این تکنیک به خصوص برای رفع درد پا مناسب است. یک سطل را با آب سرد پر کنید و سطل دیگر را با آب گرم. اول برای مدت سه دقیقه پاهایتان را در آب گرم قرار دهید و بعد آنها را به مدت ۱۰ ثانیه الی یک دقیقه در آب سرد بگذارید. این کار را دو الی سه بار تکرار کنید و بعد پاهای تان را خشک کنید. آب گرم جریان خون را در سطح پاها افزایش می دهد و آب سرد از التهاب شان کم می کند. یادتان باشد این عملیات باید با آب سرد تمام شود. اگر با سطل آب ارتباط برقرار نمی کنید می توانید این کار را با حوله داغ و بسته یخ به مدت ۱۰ دقیقه و به طور متناوب امتحان کنید.

 

سرکه بر هر درد بی درمان دواست

 

سرکه یک عالمه خواص درمانی دارد و یکی از این خاصیت ها از بین بردن درد پاهاست که بر اثر گرفتگی عضلانی ایجاد شده است. برای اینکه درد پای شما هرچه زودتر بهبود پیدا کند، کافی است یک سطل آب داغ تهیه کنید و دو قاشق غذاخوری سرکه داخل آن بریزید. بهتر است یک بسته نمک دریایی تهیه کنید و برای این جور مواقع در خانه داشته باشید.

اگر هم نمک دریایی ندارید می توانید از نمک معمولی استفاده کنید. نمک معمولی یا دریایی را به محلول سرکه و آب داغ اضافه کنید و پاهای تان را به مدت ۲۰ دقیقه در این ترکیب قرار دهید. یک روش جایگزین دیگر هم این است که دو ظرف مختلف تهیه کنید و در هر کدام مقدار مساوی از آب و سرکه بریزید. منتها آب یکی از سطل ها باید سرد باشد و دیگری گرم.

بعد حوله ای را که از قبل برای این کار آماده کرده اید، داخل ظرف آب گرم ببرید و سپس فشار دهید تا آب اضافه آن گرفته شود. پاهای تان را به مدت ۵دقیقه در این حوله قراردهید. سپس همین کار را با سطل آب سرد انجام دهید. این کار را سه تا چهار بار در روز انجام دهید تا درد و خستگی پاها تخفیف پیدا کند.

 

روغن درمانی با همکاری میخک

 

حالا که به شلوغ ترین روزهای سال نزدیک می شویم در فهرست خریدتان روغن میخک را هم قرار دهید. روغن میخک را هم قرار دهید. روغن میخک در برطرف کردن سردردهای شدید، درد مفاصل، قارچ ناخن و درد پاها موثر عمل می کند و در عین حال گردش خون را بالا می برد.

به همینخاطر یک شیشه روغن میخک تهیه کنید و هربار که پاهای تان درد گرفتند، آنها را به خوبی با این روغن ماساژ دهید. می توانید این کار را چند بار در طول روز تکرار کنید.

اگر پوست تان حساس است. سه قطره روغن میخک را به یک قاشق غذاخوری روغن زیتون یا نارگیل اضافه کنید که رقیق شود و بعد روی پوست ماساژ دهید. بهتر است از این ترکیب روی زخم ها استفاده نکنید.

 

ضددرد، ضد خستگی

 

روغن های گیاهی مثل رزماری، اوکالیپتوس و نعنا برای رفع خستگی بسیار مناسب هستند.

کافی است چهار قطره اوکالیپتوس، چهار قطره رزماری و دو قطره نعنا را داخل یک سطل آب گرم بریزید و پاهای تان را به مدت ۱۰ دقیقه در این محلول قراردهید. خواهیددید که درد پاهای تان خیلی زود تسکین پیدا می کند.

 

چی بخوریم؟

 

یکی از خوراکی هایی که می تواند مثل یک مسکن عمل کند و به سرعت دردپاها را از بین ببرد مارچوبه است! در حقیقت مارچوبه دوای دردهایی است که بر اثر التهاب مفاصل یا ورم آنها ایجاد شده اند. کافی است چند تکه مارچوبه را به مدت چند دقیقه بخارپز کرده و سپس نوش جان کنید.

مارچه یک مُدِر (ادرارآور) طبیعی است و به همین خاطر می تواند به سرعت مایعات اضافه را از بدن شما خارج کند و از التهاب مفاصل بکاهد. اگر از طعم این گیاه خوش تان نمی آید، می توانید آن را در کنار وعده غذی اصلی تان بخورید.

 

 

نکات مهم برای مراقبت از پاها

 

•  وقتی قرار است ساعاتی طولانی را خارج از خانه سپری کنید، سعی کنید راحت ترین کفش ممکن را بپوشید. راحت ترین کفش شما همانی است که وقت بعداز چند ساعت سر پا ایستادن و با وجود اینکه پاهای تان ورم هم کرده اند، همچنان توی کفش تان احساس راحتی کنید. کفشی که زیره و کفی استاندارد داشته باشد و بر مهره های کمرتان فشار وارد نکند. اگر چنین کفشی ندارید، لازم است هزینه کنید و یک جفت کفش خوب بخرید صرف این هزینه، کفشی و برای تمام فصول به شما هدیه می کند.
• برای از بین بردن ورم پاها که از ایستادن زیاد ناشی شده است، وقتی به خانه رسیدید، دراز بکشید و یک بالش کوتاه را زیر پاهای تان بگذارید. طوری که کمی بالا بیایند. بالا گذاشتن پاها باعث برگشت خون از پاها می شود. این کار را بیشتر از چند دقیقه کوتاه انجام ندهید.
• اگر سر جورابی که به تازگی خریده اید، پاره شده است لازم نیست حتما جوراب تان را دور بیندازید. شما می توانید این جوراب را از نیمه ببرید و تنها قسمت بالایی آن را نگه دارید. می پرسید به چه دردی می خورد؟ کافی است هنگامی که پاهای تان خسته هستند این محافظ قوزک پا را بپوشید تا متوجه شوید هدف از این کار چه بوده است؟
• به خاطر داشته باشید همان قدر که رسیدگی به دست ها مهم است، مراقب از پاها هم اهمیت دارد. هر مشکلی را که برای این اعضای بدن شما اتفاق افتاد، به سرعت حمل کنید و پشت گوش نیندازید. گاهی وقت ها همین مشکلات به ظاهر کوچک خیلی سریع بزرگ می شوند و حتی موقع راه رفتن نیز برای تان دردسر درست می کنند.
• هنگام ماساژ پاها سعی کنید هرچه از سمت انگشتان به سمت پاشنه پا می آیید، فشار را بیشتر کنید و برعکس؛ این گونه به جریان موثر خون در سطح پاها کمک می کنید.
• افراد مبتلا به دیابت قبل از انجام هرکدام از این ماساژها حتما با پزشک شان مشورت کنند.
• اگر با همه این روش ها باز هم پادرد به قوت خودش باقی بود، حتما تا تعطیلات از راه نرسیده، به پزشک متخصص مراجعه کنید.

 

 

 

 آموزش ماساژ کف پا

 

•  برای انجام ماساژ پا‌ها، روی یک صندلی کوتاه بنشینید و تمام قسمت‌های کف پا، رویه پا، پاشنه پا و انگشتان پا را به آرامی ماساژ دهید.
• برای ماساژ پا یک دست خود را روی پا و دیگری را زیر کف پا قرار دهید و به آرامی‌ از انگشتان پا به سمت قوزک ماساژ دهید و این حرکت را به سمت انگشتان ادامه داده و تکرار کنید.
• پا را با یک دست نگه داشته و با دست دیگر انگشتان هر پا را محکم فشار داده و به آرامی ‌بکشید.
• با انگشت شست از قسمت بالایی کف پا، به صورت خطی فشار محکم به مرکز کف پا وارد کنید و در قوس و برآمدگی پا، فشاری چرخشی اعمال کنید. این حرکت را در ۲ کف پا انجام دهید.
• یک پا را نگه داشته و به پای دیگر آرام مشت بزنید و با حرکات انگشتان دست در سراسر کف پا حرکات چرخشی انجام دهید.
• از قوزک پا تا ناحیه ران را با دستان خود ماساژ داده و آن را ۵ بار تکرار کنید.
• زانوهایتان را با فشار چرخشی انگشتان در ناحیه کاسه زانو ماساژ دهید. ماساژ پا پس از یک ایستادن طولانی می‌تواند عضلات پا را آرام کرده و به حالت اول بازگرداند. ماساژ منظم ران، سیستم لنفاوی را تحریک کرده و ظاهر ران‌ها را بهبود می‌بخشد.

 

 

 

تپش قلب (Heart palpitations) مشکلی است که در آن فرد احساس می کند قلبش سریع، لرزان و یا کوبنده، می تپد.

تپش قلب می تواند حاصل استرس و اضطراب، ورزش، سیگار کشیدن، مصرف کافئین، مصرف دارو یا در موارد خاص بدلیل بعضی از انواع بیماری ها رخ دهد. هرچند تپش قلب در موارد خاص می تواند نگران کننده باشد (مثلا بعضی از اوقات نشانه آریتمی قلبی است)، اما در اکثر موارد مشکلی جدی نمی باشد.

تنگی نفس و تپش قلب از علایم شایع قلبی و غیر قلبی مراجعه کنندگان به پزشکان قلب است بخصوص در جوانان و نوجوانان و بصورت بسیار شایع در خانم های جوان می باشد که بصورت احساس متناوب ضربان قلب یا لرزش یا وقفه یا ایست ضربان یا جا افتادگی ضربان و…گاهی بصورت مداوم و گاهی متناوب .یا بصورت منظم یا نامنظم است.

این علایم گاهی با فعالیت و گاهی درخواب و استراحت دیده می شود می تواند بصورت گذرا یا مداوم یا حمله ای باشد. تپش قلب می تواند همراه با احساس تنگی نفس یا درد قفسه سینه یا احساس سرگیجه یا تاری دید یا اختلال تعادل و…باشد.

همانگونه که می‌دانید قلب نوعی تلمبه است. خون بوسیله آن در بدن جریان می‌یابد، اما چه تلمبه حیرت‌زایی! قلب در هر تپش تقریبا صد سانتیمتر مکعب خون را در بدن پخش می‌کند. روزانه حدود ۱۰ هزار لیتر خون بوسیله این تلمبه در درون رگهای هدایت می‌شود. در مدت عمر متوسط یک انسان شاید ۲۵۰ میلیون لیتر خون بوسیله قلب، تلمبه زده شود.

طول مدت هر تپش قلب انسان، کمی بیش از هشت‌دهم ثانیه است. بنابراین،‌ قلب روزی صدهزار بار می‌‌تپد و در فاصله هر یک تپش به مدتی برابر زمان یک تپش،‌ به استراحت می‌پردازد. پس قلب روزانه حدود ۶ ساعت آرامش دارد.

این که می‌گوییم «تپش» قلب، مقصودمان بسته و باز شدن آن است؛ یعنی انقباض و انبساط آن. تلمبه قلب در حالت انقباض (بسته شدن) خون را بیرون می‌راند؛ اما در حالت انبساط (باز شدن) خون را به درون قلب می‌کشد. البته گمان نکنید که این کار به سادگی مثلا باز و بسته شدن مچ دست صورت می‌گیرد. خیر؛ بلکه انقباض قلب به ‌صورت نوعی موج از پایین قلب شروع شده، تا به بالای آن حرکت می‌کند.

 

 

 

 

آیا می دانید چه عواملی باعث تپش قلب می شود؟

 

 

 

عواملی همچون استرس، هیجان و کم خوابی در تپش قلب موثر است،احساس آگاهی از ضربان قلب را تپش قلب می‌گویند؛ زیرا افراد در مواقع عادی از تپش قلب خود ناآگاه هستند و این تپش قلب به صورت تپیدن و لرزیدن ظاهر می‌شود.

هرگاه فرد ضربان قلب خود را احساس می‌کند لازم است به پزشک مراجعه کند که در مواردی که این تپش قلب ناشی از بیماری‌های قلبی همچون افتادگی دریچه پرولاپس و یا فشارخون باشد، نگران کننده است. در غیر این صورت در سایر موارد که ناشی از استرس یا رژیم غذایی خاصی باشد، جای نگرانی وجود ندارد.
تپش قلب در زنان شایع‌تر است، اما درمان‌های دارویی آن ربطی به سن و جنس ندارد و در همه افراد بسته به علت و ریشه تپش قلب یکسان است.
مصرف برخی مواد غذایی همچون چای و قهوه، سیگار و نوشابه گازدار باعث تپش قلب می‌شوند که در چنین مواردی رعایت یک رژیم غذایی خاص به افراد توصیه می‌شود.
غذاهای نفخ دار، سبزیجات و میوه‌های خام ممکن است باعث بروز تپش قلب در افراد شود.

 

 

 

عوامل موثر در بروز تپش قلب

 

کسی که دچار تپش قلب می‌شود باید به پزشک مراجعه کند. پس از انجام معاینات لازم نوار قلب از بیمار گرفته می‌شود که تا حد زیادی می‌تواند علت تپش قلب را مشخص کندو
گاه نیز انجام آزمایشهایی برای تشخیص برخی بیماریهای زمینه‌ای لازم است. در نهایت اگر علت تپش قلب مشخص نشود، دستگاهی به نام هولترمونیتور یا نوار قلب متحرک به فرد متصل می‌شود تا اگر در طول ۲۴ ساعت فرد دچار تپش قلب شد، نوار قلب در همان حالت از بیمار گرفته شود و نوع آریتمی قلب فرد مشخص شود.

علاوه بر هولتر مونیتور، می‌توان از تست ورزش استفاده کرد تا پزشک و بیمار اطمینان حاصل کنند که فعالیت شدید، عامل بوجود آورنده آریتمی خطرناک نیست.
اصول درمان بر درمان تپش قلب، حذف عامل بوجود آورنده (دارو، تنباکو، قهوه، چای و الکل) تشخیص و درمان بیماریهای همراه (پرکاری تیروئید، افت قند خون، علائم یائسگی و اضطراب) استوار است که در اکثر موارد با رعایت عادات مناسب زندگی و تغذیه، پرهیز از استرسها و هیجانات و انجام ندادن فعالیتهای ورزشی نامتناسب تپش قلب فرد بهبود می‌یابد.

 

 

 

 

علایم روانی عمده این بیماری 

 

ترس مفرط و احساس قریب الوقوع بودن مرگ و نابودی. بیمار غالباً نمی تواند علت ترس خود را بیان کند. ممکن است دچار اغتشاش شعور شود و در تمرکز اشکال پیدا کند. بیمار اغلب می کوشد محلی را که در آن قرارگرفته است ترک کند تا از کسی کمک بگیرد. حمله عموماً بیست دقیقه و ندرتاً بیش از یک ساعت طول می کشد.

در رویکرد تشخیصی به بیمار با تپش قلب هدف ازارزیابی بیماران مبتلا به تپش قلب شناسایی افراد دچار آریتمی های تهدید کننده حیات است .بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر یا دارای عوامل خطر بیماری کرونر در ریسک بالایی برای آریتمی های خطرناک هستند .همراهی تپش قلب باسایر علایم مطرح کننده اختلال همودینامیک مثل سنکوپ یا احساس سبکی درسر یا آنژین صدری و تنگی نفس میتواند ناشی ازیک بیماری ساختاری قلب باشد.

در افراد مبتلا به تپش قلب که در بررسی های تشخیصی بیماری قلبی مشخص شده است بر حسب نوع بیماری درمان های دارویی یا درمان های مداخله ای پیشرفته مثل استفاده از پیس میکر یا دستگاه ICD یا ابلیشن و گاهی مداخله جراحی برای کنترل بیماری زمینه قلبی انجام می شود.

 

بیماری‌های قلب و عروق به قدری شایع هستند که عامه مردم با علایم آن آشنایی دارند. بسیاری از مردم حالت‌های گوناگونی را که در زندگی روزمره با آن مواجه‌اند به اشتباه به بیماری‌های قلبی عروقی نسبت می‌دهند. به عنوان مثال تپش قلب و تنگی نفس که یکی از تظاهرات نارسایی قلب است مشخصه بیماری‌های دیگری مثل چاقی شدید، بیماری‌های ریوی و اضطراب هم هست.

به دلیل وحشت فراگیری که از بیماری‌ قلبی در عموم مردم وجود دارد حتی اشخاصی که از لحاظ قلب و عروق سالم هستند، گاهی علایمی شبیه به بیماری‌های قلبی را بروز می‌دهند که ناشی از نوعی تلقین ذهنی است. این تلقین در اطرافیان و آشنایان و بیمارانی که بیماری قلبی در آنها به اثبات رسیده و به خصوص کسانی که سکته قلبی یا انفارکتوس قلبی جدی را تجربه کرده‌اند، اغلب باعث وحشت می‌شود. اینجاست که نگرانی‌ها اوج می‌گیرد و پرسش‌ها شروع می‌شود.

 

 

 

وقتی ضربان‌تان طبیعی بالا می‌رود

 

 

 

 

فردی که احساس تپش قلب می‌کند، نمی‌تواند تشخیص دهد کدام اختلال ریتم قلبی خطرناک است یا اینکه دلیل آن چیست. گرفتگی عروق قلب، بیماری‌های دریچه‌های قلب، نارسایی قلبی، فشار خون بالا، کم‌خونی، بیماری‌های ریوی (آسم و…)، دیابت، کم‌کاری یا پرکاری غده تیروئید، تغییرات هورمونی، تغییرات میزان مواد معدنی در خون از جمله پتاسیم، سدیم، کلسیم و منیزیم، مصرف موادی مانند کافئین، مواد مخدر(کوکائین، شیشه و…)، دخانیات، داروهایی مثل بتا بلوکرها، قرص‌های رژیمی و ضدافسردگی و…

می‌توانند باعث تغییر نحوه ضربان قلب شوند، به همین دلیل حتما یک متخصص باید دلیل اختلال ریتم را بررسی کند. با این حال در بسیاری از مواقع هیچگونه بیماری مسببی پیدا نمی‌شود و نیازی به درمان دائمی نیست.

قلب‌های سالم نیز ممکن است دچار اختلال ریتم یا آریتمی شوند. ضربان بین ۶۰ تا ۱۰۰ طبیعی محسوب می‌شود. انسان‌های سالم گاهی ضربان قلب آهسته‌تری دارند. برای مثال ورزشکاران حرفه‌ای در زمان استراحت و آرامش، ضربان قلب‌شان تا ۴۰ ضربه در دقیقه پایین می‌آید. هنگام فعالیت بدنی، ورزش، بالا رفتن از پله‌ها، حمل خرید روزانه، فشار روحی، خوشحالی، غم، عصبانیت و هیجان ضربان قلب بالا می‌رود تا به بدن اکسیژن کافی برسد.

 

 

 

قلب زنان تندتر می‌زند

 

کندی ریتم قلب زیر ۶۰ ضربه در دقیقه «برادی کاردی» و ضربان بالای ۱۰۰ضربه در دقیقه «تاکی کاردی» نام دارد. منشا آریتمی می‌تواند در دهلیزها یا بطن‌های قلب باشد.بین زنان و مردان در ابتلا به بیماری آریتمی قلبی تفاوت کلی نمی‌توان قائل شد. براساس آمار می‌توان گفت زنان نسبت به مردان هنگام آرامش، ضربان قلب‌شان بالاتر است.

زنان کمتر دچار بیماری تنگی عروق قلب می‌شوند اما فاکتورهای به وجود آورنده اختلالات ضربان قلب درآنان موثرتر است. اختلالات ضربان قلب در زنان بیشتر اوقات دلیل هورمونی دارد. زنان جوان بیشتر در زمان عادت ماهانه یا کم‌خونی دچار تاکی کاردی می‌شوند و زنان مسن تر در زمان یائسگی.

 

 

بارداران و قلب پر تپش

 

آریتمی‌های قلبی حین بارداری کم نیستند. ضربان بارداران به طور طبیعی ۲۰درصد افزایش پیدا می‌کند. اکثر آریتمی‌های زمان بارداری بی‌خطر هستند اما حتما باید توسط متخصص بررسی شوند و در صورت نیاز درمان شوند تا خطری برای مادر و فرزند پیش نیاید. کودکان نیز ممکن است مبتلا به تپش قلب شوند.

از هر ۱۰۰ کودک ۱۰ نفر دچار آریتمی قلبی هستند که البته بیشتر این آریتمی‌ها بی‌خطر هستند و با گذشت زمان رفع می‌شوند.

با این حال یک نفر از هر ۱۰۰ کودک دچار بیماری مزمن آریتمی قلبی است که دلیل آن می‌تواند بیماری‌های مادرزاد قلبی، ژنتیک و… باشد و باید درمان شود. شروع و قطع ناگهانی تپش قلب در کودکان مدرسه‌ای و جوانان لزوما خطرناک نیست اما باید مورد بررسی قرار گیرد به‌خصوص اگر همراه با سرگیجه، کم‌توانی ناگهانی و حالت تهوع باشد. تمام آریتمی‌های قلبی خطرناک نیستند و باعث جلوگیری از فعالیت‌های ورزشی نمی‌شوند. اما مبتلایان به تپش قلب باید حتما در مورد ورزش، نوع و شدت آن با متخصص خود مشورت کنند.

 

 

 

احساس می‌کنید اسبی به سینه‌تان لگد زده است؟!

 

فیبریلاسیون دهلیزی شایع‌ترین اختلال ریتم قلبی است. در این بیماری مقدار زیادی موج‌های الکتریکی نامنظم از دهلیز به بطن می‌رسند. قلب با سرعت بالا و نامنظمی انقباض‌های غیر موثر و کمتر موثری خواهد داشت که باعث پمپاژ و تخلیه غیرمفید خون از قلب می‌شود. خطر این بیماری، سرعت بالا و نامنظم دهلیز که احساس بدی در بیمار ایجاد می‌کند، نیست بلکه حرکت ناکافی خون در دهلیز خطر تشکیل لخته خونی و حرکت آن به سمت عروق سر و سکته مغزی را افزایش می‌دهد.

این خطر را می‌توان با استفاده از داروهای ضد انعقادی به حداقل رسانید یا کاملا آن را برطرف کرد. همچنین انقباضات نارس و خارج از ریتم قلبی که گاهی بیمار آن را همچون لگد اسب احساس می‌کند و باعث ناراحتی و وحشت او می‌شود معمولا نیاز به درمان خاصی ندارد اما باید تحت نظر پزشک قرار گیرد.

اگر منبع ضربان سریع قلب در بطن نباشد، می‌توان با استفاده از دارو یا سوزاندن یک نقطه کوچک در محل تشکیل‌دهنده ضربان سریع، آن را درمان کرد. همچنین ضربان آرام و فواصل قطع ضربان قلب را می‌توان با گذاشتن باطری و ایجاد ضربان کافی و مطمئن برطرف کرد.

 

 

 

همه تپش قلب‌ها خطرناک نیستند

 

تپش قلب احساسی است که تنها خود بیمار می‌تواند آن را بیان کند. به عبارت دیگر پزشک نمی‌تواند به بیمار خود بگوید که شما تپش قلب دارید، در واقع شکایتی است که بیمار با آن نزد پزشک می‌آید. حال ممکن است فردی که احساس تپش دارد با انجام بررسی‌های پزشکی متوجه شود قلبش در وضعیت طبیعی قرار دارد.

ممکن است تپش قلب علت مهم یا غیرمهمی داشته باشد. برای مثال برخی از بیماران دچار کم‌خونی هستند یا اینکه استرس و اضطراب دارند و همین باعث می‌شود ضربان قلب‌شان تندتر بزند اما آنها فکر می کنند به تپش قلب مبتلا هستند. همچنین مشکلات تیروئیدی و مشکلات دریچه‌ای قلب هم ممکن است باعث ایجاد تپش قلب شود، برخی از تپش قلب‌ها ناشی از حالت آریتمی‌هاست.

در این حالت، کانونی در داخل قلب شروع به حملات غیرطبیعی می‌کند. به عبارت دیگر ریتم طبیعی سینوسی قلب را به دست می‌گیرد و به صورت خودمختار شروع به حمله تپش قلب می‌کند. برخی از آریتمی‌ها شدید و خطرناک هستند و ممکن است منجر به ایست قلبی شوند. اما برخی دیگر خوش‌خیم هستند و خود به خود بهبود پیدا می‌کنند.

 

 

 

چگونه بفهمیم تپش قلب‌مان جدی است؟

 

معمولا تپش قلب‌هایی خطرناک هستند که به صورت حمله‌ای اتفاق می‌افتند و نه به‌خاطر اضطراب، دویدن و… در تپش قلب‌های مهم از لحاظ کلینیکی معمولا فرد در حالت نشسته بدون اینکه هیچ مشکل و استرسی داشته باشد یک دفعه دچار حمله تپش قلب می‌شود و همزمان با آن ممکن است افت فشار پیدا کند و چشمانش سیاهی رود.

اما نباید به‌صرف اینکه فرد مبتلا به تپش قلب این علائم را نداشته باشد، بگوییم وضعیتش اصلا مهم نیست. برای اینکه مشخص شود تپش قلب از نوع مهم است یا خیر می‌توان دقیقا آن زمانی که حمله تپش شروع می‌شود نوار قلب گرفت. اگر هم بیمار نتوانست در آن لحظه نوار قلب بگیرد می‌تواند از دستگاه Holter Monitoring استفاده کند. به این صورت که پزشک دستگاه را به مریض وصل می‌کند و بعد او به منزل می‌رود و تا ۲۴ ساعت ضربان قلبش در دستگاه ثبت می‌شود.

بیمار باید در لحظاتی که احساس می‌کند تپش قلب دارد، دکمه دستگاه را فشار دهد تا آن لحظه علامت‌گذاری شود. سپس پزشک آن را بررسی می‌کند تا ببیند در آن لحظه واقعا آریتمی مهمی اتفاق افتاده یا صرفا علامتی بوده است که خود بیمار بیان کرده و چیز مهمی نیست.

 

 

 

همه خانم‌ها تپش قلب و پرولاپس دریچه میترال دارند؟

 

پرولاپس دریچه میترال یکی از اختلالات آناتومیکی قلب به شمار می‌آید و یکی از علائم آن می‌تواند تپش قلب باشد. در این اختلال دریچه میترال بر اثر کمبود نوعی پروتئین، هنگام بسته شدن مقداری به داخل دهلیز خم می‌شود. شیوع این اختلال به آن مقداری که هم اکنون گفته می‌شود، نیست.

در گذشته معیارهای تشخیصی در اکو با معیارهای امروزی متفاوت بود. شاید پزشکانی که هنوز براساس معیار قدیم کار می‌کنند بیشتر حالت‌های تپش قلب را پرولاپس دریچه میترال بخوانند. بسیاری از افراد معتقدند ۹۰درصد خانم‌ها پرولاپس دریچه میترال دارند در صورتی که این موضوع واقعیت ندارد. پرولاپس در خانم‌ها شایع‌تر است اما شیوع کلی‌اش در جامعه حدود ۲درصد است یعنی از هر ۱۰۰ نفر ممکن است ۲ نفر پرولاپس داشته باشند.

اما باز هم همیشه اینطور نیست که هرکس پرولاپس دارد حتما تپش قلب هم خواهد داشت یا هرکس تپش قلب دارد پس پرولاپس دارد. پرولاپس نوعی بیماری قلبی است که می‌تواند احتمال آریتمی و تپش قلب را بالا ببرد.

 

 

 

چای، قهوه و شکلات کمتر بخورید

 

اگر تشخیص تپش قلب قطعی شده باشد یعنی متخصص قلب و متخصص اعصاب و روان هر دو به این نتیجه رسیده باشند که شخص برای مثال اضطراب دارد و تپش قلب‌هایش به دلیل اضطراب است، می‌تواند با توصیه پزشک از دارو استفاده کند.

اما نباید هر زمان که احساس تپش قلب کرد خودسرانه دارو مصرف کند. راه‌حل مناسب در اینجا بیشتر رفتار درمانی است یعنی می‌توان با انجام برخی ورزش‌های آرام بخش، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و انجام تفریحات سالم، اضطراب وارد شده بر بدن را کاهش داد. درمان کم‌خونی و مشکلات تیروئیدی نیز در درمان تپش قلب بسیار کمک‌کننده است.

همچنین مصرف زیاد چای، قهوه و شکلات احتمال آریتمی‌های خوش‌خیم را بالا می‌برد. در مواقعی که تپش حالت اضطرابی و استرسی دارد و فعالیت بدنی فرد کم است اگر یک دفعه شروع به فعالیت کند در ابتدا ممکن است تپش قلب پیدا کنداما در کل ورزش می‌تواند بسیار مفید باشد. اما در تپش قلب‌های بیمارگونه توصیه می‌شود تا زمانی که فرد بهبود کامل پیدا نکرده است اصلا ورزش نکند.

 

 

 

افراد در خطر تپش قلب

 

شما ممکن است در خطر ابتلا به تپش قلب باشید، اگر:

• فردی شدیدا استرسی هستید.
• دچار اضطراب و یا سایر مشکلات روانی هستید.
• چداروهای حاوی محرک همچون داروهای آسم و سرماخوردگی مصرف می نمایید.
• دچار پرکاری تیروئید هستید.
• سابقه ابتلا به سایر بیماری های قلبی همچون آریتمی قلبی، نارسایی قلبی و یا سکته قلبی دارید.

 

 

 

درمان تپش قلب

 

درمان تپش قلب بسته به علت آن متفاوت می باشد، اگر تپش قلب شما مربوط به سایر مشکلات باشد می بایست اقدام به درمان آن بیماری نمود. اما بیشتر اوقات مشکل در نتیجه بیماری های حاد و خطرناک نبوده و بهمین دلیل درمانی توصیه نمی شود. در این موارد پزشک به شما توصیه می کند سایر عواملی که می توانند محرک تپش قلب در شما باشند را کنترل نمایید.۱- بنشینید و نفس عمیق بکشید.

اگر احساس می کنید که بدون انجام فعالیت بدنی خاصی، قلب تان تند می زند و اگر سابقه ی بیماری قلبی ندارید، اولین کاری که برای غلبه بر این وضعیت باید انجام دهید این است که آرامش خود را حفظ کنید. در حالت کلی افراد آرام کمتر دچار تپش قلب می شوند.
اگر بدون دلیل خاصی دچار تپش قلب می شوید و این مشکل به طور مکرر بروز می کند و شما را از کار و زندگی می اندازد یا اینکه باعث نگرانی تان می شود، حتما به پزشک مراجعه کنید تا علت تپش قلب تان را بررسی کند، چون احتمال دارد در معرض بیماری های قلبی باشید.

 

 

 

 

برای جلوگیری از تپش قلب چه باید کرد؟

 

بنشینید و به آرامی نفس عمیق بکشید، به طوری که در هر بار تنفس شکمتان کاملا حجیم شود. چند دقیقه تنفس آرام و منظم باعث می شود که ضربان قلب به حالت عادی برگردد.

تنفس روی سیستم عصبی خودکار که ضربان قلب را تنظیم می کند، تاثیر می گذارد. باید بدانید که هنگام دم ضربان قلب به آرامی افزایش یافته و هنگام بازدم ضربان قلب کاهش می یابد.

کافئین

۲- از نوشیدن قهوه بپرهیزید

در بین برخی افراد نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه، چای و کولاها و حتی شکلات سیاه باعث بروز تپش قلب می شود و یا آن را تشدید می کند.

توجه داشته باشید که مصرف الکل و دخانیات نیز می توانند جزو این عوامل باشند.

اگر افزایش ضربان قلب تان بعد از مصرف این قبیل نوشیدنی ها اتفاق می افتند، بهتر است بعد از این نوشیدنی ها آب مصرف کنید تا راحت تر و زودتر دفع شوند.

توصیه می کنیم از مصرف سیگار و الکل به شدت بپرهیزید.

 

زالزالک

۳- از گیاه زالزالک استفاده کنید

برای کاهش تپش قلب (در صورتی که قلب سالم باشد)، مصرف برخی از گیاهان مانند زالزالک موثر است. اگر تپش قلبتان به دلیل استرس و مشکلات عصبی باشد، می توانید به این گیاه اعتماد کنید.

مزیت زالزالک این است که مورد منع مصرف خاصی ندارد.

 

روش استفاده

 

برای هر فنجان آب جوش، یک تا دو قاشق غذاخوری گل خشک زالزالک بریزید و اجازه دهید دم بکشد. می توانید روزانه بین ۲ تا ۳ بار از این دم کرده میل کنید.

توجه داشته باشید که حدود شش هفته طول می کشد تا این گیاه، تاثیر مثبت خود را نشان دهد.

توصیه می کنیم زمانی که برای اولین بار دچار تپش قلب شدید، به پزشک مراجعه کنید و قبل از مصرف هر نوع گیاه یا دارویی، از بی خطر بودن تپش قلب تان مطمئن شوید.

 

ورزش پیاده روی

۴- پیاده روی یا دوچرخه سواری کنید

ورزش منظم برای قلب مفید است و شما را از ابتلا به بیماری های قلبی عروقی نجات می دهد.

علاوه بر این ورزش باعث گشادتر شدن رگ ها شده و فشار خون و میزان هورمون های استرس را کاهش می دهد.

 

برای تقویت قلب تان بهتر است ورزش های سبک و طولانی (حداقل نیم ساعت) مانند پیاده روی، دوچرخه سواری یا شنا انجام دهید تا مقاومت بدن و بخصوص قلب تان بالا برود.

 

ماهی

۵- ماهی چرب بیشتری میل کنید

ماهی های چرب مانند ماهی آزاد، ماهی خال مخالی و ساردین سرشار از امگا۳ ها بوده و برای بهبود عملکرد سیستم قلب و عروق بسیار مفید هستند.

این ماهی ها مانع از چسبندگی پلاکت های خون می شوند و از تشکیل لخته های خونی و خطر بروز آنفارکتوس میوکارد(سکته قلبی) پیشگیری می کنند.

 

مصرف منظم ماهی برای قلب و عروق شما مفید است و تپش قلب نازنین تان را آرام می کند.

بیماری مردان

۶- تپش قلب به همراه علائم دیگر: حتما به پزشک مراجعه کنید

در اغلب موارد، تپش قلب اگر بدون بروز علائم دیگر باشد، خطرناک نیست. این مسئله معمولا بعد از ورزش یا احساسات شدید بروز می کند و طبیعی است.

با این حال اگر بدون دلیل خاصی دچار تپش قلب می شوید و این مشکل به طور مکرر بروز می کند و شما را از کار و زندگی می اندازد یا اینکه باعث نگرانی تان می شود، حتما به پزشک مراجعه کنید تا علت تپش قلب تان را بررسی کند، چون احتمال دارد در معرض بیماری های قلبی باشید.

توجه داشته باشید اگر تپش قلب تان با علائم دیگری مانند سرگیجه، درد قفسه سینه یا مشکلات تنفسی همراه باشد، بدون معطلی به پزشک مراجعه کنید، چون تمام این علائم نشان دهنده بروز آنفارکتوس میوکارد است.

در صورت مشاهده این علائم در خود و اطرافیان تان، بدون فوت وقت با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید.

 

 

 

آزمایشات پزشکی برای تشخیص تپش قلب

 

رایج ترین روش برای تشخیص دلیل تپش قلب، الکتروکاردیوگرام یا همان نوار قلب است. با این روش می توان فعالیت های الکتریکی قلب را ثبت کرد.

از دیگر روش های تشخیصی تکمیلی می توان به اکوکاردیوگرافی اشاره کرد.

البته روش های دیگری نیز وجود دارد که پزشک بر حسب شرایط شما تجویز خواهد کرد.

اگر تپش قلب خود را غیرعادی ارزیابی می کنید، حتما به پزشک مراجعه کرده و سلامت قلب تان را بررسی کنید.

 

 

 

 

 

مقدمه ای در مورد مغز

 

 

 

 

 

 

با دلگرم همراه باشید تا شما را با مغز و هر آنچه باید در مورد آن بدانید آشنا کنیم.

مغز انسان مرکز دستگاه عصبی است. دستگاه عصبی مرکزی در درون حفاظی استخوانی به نام جمجمه و ستون فقرات قرار گرفته و شامل مغز و نخاع می‌باشد.

سیستم اعصاب مرکزی در زبان عام به دو قسمت با نام‌های مادهٔ سفید و مادهٔ خاکستری تقسیم می‌شود.

علاقه انسان ها به داشتن اطلاعاتی درمورد مغز و نحوه عملکرد آن به سال ها پیش باز می گردد. امروزه شواهد بسیاری وجود دارد که ثابت می کند هزاران سال قبل در کشورهایی نظیر مصر و یونان کنکاش و تحقیقات زیادی در مورد مغز انسان صورت گرفته است. این ارگان پیچیده و شگفت انگیز همیشه برای پژوهشگران و دانشمندان سوژه جالب و بحث برانگیزی بوده است.

در این مقاله سعی شده است به شیوه بسیار ساده و قابل فهمی، چگونگی رشد و تکامل مغز و نوع کارکرد آن در مراحل مختلف زندگی از ابتدای پیدایش سلول های مغزی تا زمان پیری شرح داده شود.

برخی از نوشیدنی ها باعث تقویت مغز می شود. این نوشیدنی ها تولید خاص یک شرکت ویژه نیست بلکه نوشیدنی های طبیعی است که مصرف آن برای سالم نگه داشتن مغز توصیه می شود.

از طرفی مصرف بعضی از نوشیدنی ها نیز منع شده است. از جمله نوشیدنی های الکلی که به کبد ضرر می رساند و باعث کدر شدن مغز (Brain Fog) می شودمغز شامل قسمتهای متنوعی است که هر کدام در عین ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر دارای کارها و وظائف گوناگونی هستند. مغزانسان شامل دو قسمت عصبی ومحیطی میباشد.

قسمت عصبی مرکز فعالیت ها ی ارادی وغیرارادی میباشد وقسمت محیطی .شامل اعصابی است که قسمت های مختلف بدن را به بخش عصبی متصل میکند.

 مغز انسان از دید ساختار٬ همانند مغز دیگر پستان‌داران است ولی کورتکس آن در مقایسه با دیگر پستانداران دارای گسترش و پیشرفت بسیار زیادی‌است. جانوران بزرگی مانند نهنگ‌ها و فیل‌ها در اندازه‌گیری مطلق دارای مغزی بزرگ‌تر هستند، اما زمانی که اندازه‌گیری با استفاده از ضریب مغزی و پس از جبران اندازه و جثه بدن انجام گیرد، این مغز انسان است که تقریباً دو برابر مغز دلفین پوزه‌بطری، و سه برابر مغز یک شامپانزه خواهد بود.

بخش عمده‌ای از گسترش و پیچیدگی مغز انسان مربوط به بخشی از مغز به نام قشر مغزی یا کورتکس، بویژه لوب پیشانی، که با توابع اجرایی از جمله خودلگامی یا اتوکنترل، برنامه‌ریزی، استدلال، و تفکر انتزاعی در ارتباط است٬ می‌باشد. بخشی از قشر مخ ویژه بینایی نیز تا میزان زیادی در انسان بزرگتر است.

آیا بالا رفتن سن سبب می‌شود که مغز انسان تحلیل رود یا به عبارت ساده‌تر عقل کم شود؟

اگر افزایش سن موجب فرسودگی مغز شود در نتیجه باید کار تمامی اعضا بدن نیز دچار اختلال گردد، زیرا مغز کنترل کننده تمامی فعالیت‌های درونی و بیرونی بدن است.

سلولهای مغزی از جمله سلولهایی هستند که قدرت تقسیم ندارند یعنی در مغز سلول جدیدی ساخته نمی‌شود. این سلولها در صورت آسیب دید‌گی ترمیم و بازسازی هم نمی‌شوند، اما مغز هر کدام از ما از میلیاردها سلول تشکیل شده است.

برای یادگیری یک موضوع بین تعدادی از سلولهای مغزی یک مدار تشکیل می‌شود. برای تشکیل این مدار سلولها باید با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. هر چقدر که موضوع پیچیده‌تر باشد سلولهای بیشتری در تشکیل مدار یاد شده شرکت می‌کنند.

هنگام تولد هر سلول مغز بیش از ۲۵ هزار نقطه ارتباطی دارد. اما تا سه سالگی این تعداد به ۱۵ هزار نقطه کاهش می‌یابد. این نقاط ارتباطی بدان جهت از بین می‌روند که از آنها استفاده نشده است.

 

 

 

 

مغز انسان بسیار بزرگ است…

میانگین وزن مغز یک فرد بالغ ۱٫۳ تا ۱٫۴ کیلوگرم است. برخی از جراحان مغز و اعصاب بافت مغز زنده را مانند خمیردندان و مواد نیمه جامد دیگر توصیف می کنند. در حدود ۸۰ درصد از محتوی جمجمه انسان را مغز فرا گرفته است و مابقی آن از میزان یکسانی خون و مایع نخاعی انباشته شده است به بیانی دیگر حجم مواد انباشته شده در جمجمه انسان با گنجایش بطری دو لیتری آب معدنی برابری می کند.

 

 

 

مغز انسان انرژی خوار است؟

این عضو حیاتی که تنها دو درصد از وزن بدن را تشکیل می دهد در حدود ۲۰ درصد از اکسیژن و ۲۵ درصد از گلوکز خون را مصرف می کند. این میزان مصرف انرژی مباحثاتی را در میان دانشمندان به راه انداخته است تا دریابند چه ماده غذایی منجر به تکامل یافتن مغز بزرگ در انسان شده است.

در ابتدا گوشت به عنوان عامل آغاز این تکامل انتخاب شد اما به دلیل غیر قابل اتکا بودن این منبع غذایی دانشمندان گیاهان غنی از انرژی را به عنوان ماده غذایی انتخاب کردند که باعث تکامل یافتن مغز انسان و بزرگ شدن آن شده است. از دیگر نظریه هایی که برای توضیح بزرگ شدن مغز ارائه شده اند می توان به تغییرات آب و هوایی، نیاز محیطی و رقابتهای اجتماعی اشاره کرد.

سطح مغز انسان از شیارهای عمیقی در هم پیچیده شده و از فرورفتگی ها (Sulci) و برآمدگی ها (Gyri) تشکیل شده است. این سطح غشای مغزی خوانده شده و منزلگاه ۱۰۰ بیلیون نورون یا سلول عصبی است. این ساختار پیچیده به مغز امکان می دهد تا در فضایی کوچک بیشتر فشرده شده و در نتیجه قدرت پردازش آن افزایش پیدا کند.

 

 

 

 

بیشتر سلولهای مغز نورونها هستند

دیدگاه قدیمی که انسان تنها از ۱۰ درصد از مغزش استفاده می کند دیدگاهی نادرست است اما اکنون آشکار شده است زمینه به وجود آمدن این دیدگاه در واقع این است که نورونها تنها ۱۰ درصد از مغز انسان را تشکیل می دهند. بقیه سلولهای مغزی که بیش از نیمی از وزن مغز را به خود اختصاص داده اند سلولهای Glia نام دارند که به زبان یونانی به معنی چسب است.

از این رو در گذشته عصب شناسان معتقد بودند این سلولها برای در کنار هم نگاه داشتن نورونها در مغز قرار دارند اما مطالعات جدید نشان داده اند که نقش این سلولها محافظت و ایجاد ایمنی برای رشد و عملکرد سیناپسها است.

 

 

 

 

 

مغز باشگاهی خصوصی است

ساختاری از سلولها در سیستم خونی مغز که دیواره خونی-مغزی نام دارد مانند نگهبانان در باشگاه های خصوصی تنها به چند مولکول اجازه ورود به بخش اصلی سیستم عصبی یعنی مغز را می دهد. مویرگهایی که تغذیه مغز را به عهده دارند در کنار سلولهایی که به یکدیگر چسبیده اند از ورود مولکولهای بزرگ جلوگیری می کنند، تنها پروتئینهای ویژه ای اجازه دارند موادغذایی و مواد دیگر مورد نیاز مغز را به داخل ببرند.

 

این دیواره در عین محافظت از مغز گاه می تواند از ورود داروهای حیاتی به مغز نیز جلوگیری کنند. تنها راهی که تا کنون توانسته است ورود داروها از میان این مانع مغزی را امکانپذیر سازد فناوری نانو بوده است.

در مطالعاتی که در سال ۲۰۰۹ در رابطه با درمان سرطان انجام گرفته بود دانشمندان توانستند نانوذرات ویژه ای را از میان این دیواره عبور داده و به دیواره تومورهای سرطانی اتصال دهند. در آینده می توان با ترکیب نانو ذرات و داروهای شیمی درمانی روشی موثر برای از بین بردن تومورهای مغزی به وجود آورد.

 

 

مغز در ابتدا به شکل لوله ای کوچک است

پایه های مغز در اولین روزهای شکل گیری جنین بنا گذاشته می شوند. سه هفته پس از شکل گرفتن جنین لایه ای از سلولهای بنیادین که صفحه عصبی نام دارد شکل گرفته و به لوله ای عصبی تبدیل می شود. این نسج در واقع سیستم مرکزی عصبی را به وجود می آورد. لوله عصبی از ابتدایی ترین مراحل رشد جنین شکل گرفته و از دیگر بخشها متمایز می شود و شکل گیری نورونها و دیگر سلولها نیز از سه ماهه دوم آغاز خواهد شد.

چین خوردگی های مغز بسیار دیر آغاز می شود و در ۲۴ هفتگی تعداد بسیار کمی از این چین خوردگی ها بر روی سطح مغز مشاهده می شود.

 

 

مغز کاملا تکامل نیافته است

نقطه اوج رشد ماده خاکستری مغز به دوران بلوغ انسان تعلق دارد و در دوران نوجوانی و با گسترش بخشهای قدامی مغز که با قضاوت و تصمیم گیری در ارتباطند تکامل بیشتری پیدا می کند. مطالعات نشان داده اند بخشهایی که با عملکرد چندگانه انسان در ارتباط است تا ۱۶ یا ۱۷ سالگی به طور کامل تکمیل نمی شوند و بسیاری از دیگر توانایی های مغز تا ۲۰ سالگی به تکامل می رسند.

 

 

 

مغز هرگز از تغییر دست بر نمی دارد

زمانی دانشمندان بر این باور بودند که با پشت سر گذاشتن جوانی، توانایی شکل گیری اتصالات نورونی جدید نیز در انسان متوقف می شود. دیدگاهی که در سال ۲۰۰۷ مردود اعلام شد و دانشمندان دریافتند مغز در شرایط مختلف توانایی تشکیل دادن نورونهای جدید را دارد و مغز می تواند در دوران بزرگسالی نیز اتصالات جدید نورونی بسازد. همچنین تحقیقات بر روی مراقبه یا مدیتیشن نشان داده است تمرین دادن شدید مغز می تواند ساختار و عملکرد مغز را تغییر دهد.

 

 

 

زنان از این پس دیگر ونوسی نیستند

فرهنگ های عام می گویند مغز زن و مرد با یکدیگر تفاوت دارند. درست است که هورمونهای زنان و مردان بر روی گسترش مغز تاثیرات متفاوتی دارد و تا کنون تفاوتهایی در زمینه شیوه های احساس درد، تصمیمگیری های اجتماعی و کنار آمدن با فشارهای روحی میان زنان و مردان کشف شده است اما در واقع بیشترین بخش مغز و قدرت مغزی زنان و مردان با یکدیگر یکسان اند.

مطالعاتی که در زمینه تفاوتهای جنسیتی انجام گرفته نشان می دهند ۷۸ درصد از تفاوتهای جنسیتی گزارش شده نزدیک به صفر یا بسیار کوچک بوده اند. همچنین این مطالعات شایعات موجود در رابطه با توانایی های مختلف جنسیتهای متفاوت را رد کرده است. مطالعه ای که در ژانویه سال جاری بر روی نیم میلیون دختر و پسر از ۶۹ کشور جهان انجام گرفت نشان داد هیچ اختلافی در توانایی محاسبه و ریاضیات میان این دو جنسیت وجود ندارد.

 

 

 

ساختار مغز انسان

 

 

 

مغز انسان حدود ۱۵۰۰ گرم وزن دارد.

و حجم آن نیز حدود ۱۱۳۰ سانتیمتر مکعب در زنان و ۱۲۶۰ سانتیمتر مکعب در مردان است.

هرچند از نظر ضریب هوشی یا آی‌کیو و سایر اندازه‌گیری‌های عملکردی و شناختی هیچ‌گونه و به هیچ وجه تفاوت نورولوژیک بین دو جنس مذکر و مونث تاکنون نشان داده نشده‌است.

بافت مغز بیشتر از جنس چربی است.

سه پرده با نام مننژ٬ مغز و نیز نخاع را محافظت می‌کنند. پرده داخلی چسبیده به مغز و نخاع که کار تغذیه بافت عصبی را انجام می‌دهد٬ پرده میانی یا عنکبوتیه که به پردهٔ خارجی چسبیده و از پرده داخلی کمی فاصله دارد و در پایان پرده خارجی که از بافت پیوندی تشکیل شده و به استخوانها چسبیده‌است.

در فاصله بین عنکبوتیه و پرده داخلی مایعی شفاف حاصل از از ترشحات رگهای خونی بنام مایع مغزی-نخاعی یا لیکور قرار دارد و کار آن محافظت از بافت عصبی است. مغز انسان مانند تمامی جانداران از یاخته‌های عصبی یا نورون و یاخته گلیال یا نوروگلیا و نیز رگ‌های خونی بسیاری تشکیل شده‌است.

سلول‌های گلیال انواع گوناگونی داشته و انجام تعدادی از عملکردهای مهم ازجمله پشتیبانی ساختاری، پشتیبانی متابولیک یا سوخت‌وساز یاخته، عایق و همچنین هدایت را به عهده دارند. نورون‌ها، اما، معمولاً مهم‌ترین یاخته‌های در مغز انگاشته می‌شوند.

تعداد نورون‌ها، با توجه به آرایه‌های توموگرافی، روشی به مراتب دقیق‌تر از روش میکروسکوپی پیشین، حدود دویست میلیارد نورون در مغز انسان همراه یکصدوبیست‌وپنج تریلیون سیناپس در کورتکس یا قشر مغزی را نشان داده‌است.

ویژگی یگانه یاخته عصبی در ایجاد و انتقال پیام به دورترین نقاط بدن است.

مغز در انسان از بخشهای مختلفی مانند مخ، مخ‌چه٬ تالاموس، هیپوتالاموس، پل مغزی، بطنهای مغز، ساقه مغز، بادامه مغز، عقده‌های قاعده‌ای تشکیل شده‌است.

نیمکره‌های مغز یا مُخ بزرگترین قسمت مغز است و بالای تمام ساختار مغز انسان قرار دارد که با یک لایه یا قشر مغزی (کورتکس) با توپوگرافی پیچ‌درپیچ پوشیده شده‌است.

در زیر مخ ساقه مغز قرار دارد و شبیه ساقه‌ای به مخ متصل شده‌است. در عقب مغز، در زیر مخ و در پشت ساقه مغز، مخچه با ساختاری ویژه بخاطر وجود سطحی با شیاربندی افقی قشر آن، که باعث می شود متفاوت از هر منطقه دیگر مغز نمایان کند٬ وجود دارد.

شکل کلی آن٬ همانند سایر پستانداران می‌باشد، اگرچه بطور قابل توجهی در اندازه نسبی متفاوت است. به عنوان یک قاعده، هرچه مخ کوچکتر، کورتکس دارای قشر پیچ در پیچ کمتری است. قشر مغزی یک موش تقریبا کاملا صاف است اما قشرمغزی دلفین و یا نهنگ، پیچ در پیچ تر از کورتکس انسان است.

مغز زنده بسیار نرم است، چیزی شبیه به نرمی ژله است و با وجود اینکه سلول‌های خاکستری معروف هستند اما قشر زنده در واقع صورتی رنگ و کمی سفید در بخش‌های داخلی است.

بتازگی محققان دانشگاه نورت وسترن در آمریکا در حین مطالعه اثرات یک داروی ضد افسردگی بر روی موش ها به این نتیجه رسیدند که عملکرد مغزهای دو جنس نر و ماده در سطح مولکولی متفاوت است.

دراین مطالعه یک تفاوت شیمیایی در میان مغزهای نر و ماده کشف شد و محققان دریافتند که این اختلاف در سطح مولکولی و در تعامل میان مولکول های ERalpha and mGluR1 است.

 

 

 

لُوب‌های مغز

نیمکره چپ و راست مخ و کورتکس تا حدودی قرینه بوده که تصویری آینه‌ای از یکدیگر می‌سازند. هر نیمکره به چهار لب، لوب فرونتال، لوب آهیانه، لوب پس سری، و لوب تمپورال تقسیم شده‌است. این تقسیم‌بندی لوب‌ها از ساختار قشر کورتکس مشتق نشده است بلکه لوب‌ها از نام استخوان جمجمه که آنها را همپوشانی می‌کند نام می‌گیرند.

استخوان پیشانی، استخوان آهیانه، استخوان گیج‌گاهی و استخوان پس‌سری. مرزهای بین لوب‌ها در زیر سوتور یا بخیه که استخوان‌های جمجمه را به هم پیوند داده٬ قرار دارد البته به‌استثنای مرز بین لوب فرونتال و لوب آهیانه که در طول مرز آناتومیک شیار مرکزی، در محل تلاقی قشر سوماتوسنسور اولیه و قشر حرکتی اولیه قرار دارد.

 

 

 

 مغز جنین انسان

 

 

مغز جنین و نوزاد تازه متولد شده به عقیده دانشمندان یک معمای پررمز و راز است که به تازگی تلاش های زیادی برای پرده برداشتن از این رازهای پرابهام صورت گرفته است. شروع این معمای پیچیده در رحم مادر است. تنها چهار هفته بعد از لقاح و بارور شدن تخم، نخستین سلول های مغزی یعنی نورون ها، به میزان شگفت انگیز و حیرت آوری (حدود ۲۵۰ هزار نورون در هر دقیقه) شروع به رشد و تکثیر می کنند. میلیون ها سلول مغزی شروع به برقراری ارتباط با یکدیگر می کنند و بدین ترتیب میلیاردها میلیارد ارتباط میان سلول های مغزی ایجاد می شود.

 

 

 

تاثیر امواج بر عملکرد مغز

 

وی با این توضیح که امواج الکترومغناطیسی در مغز بین ۴۰ تا ۱۰۰ هرتز کار می کنند و از ۴۰ هرتز بیشتر حالت استراحت مغز است، افزود: مغز دارای امواجی با طول موج و فرکانس خاص خود است و تنها عضوی است که هیچ وقت استراحت ندارد و همیشه درحال کارکردن است؛ حتی موقع خواب نسبت به زمانی که ریاضی حل می کنیم مغز بسیار بیشتر به قند و اکسیژن نیاز دارد.

ریاضی با بیان اینکه اولین تاثیر امواج در مغز اختلال در عملکرد طبیعی مغز است، گفت: هر موجی با هر فرکانسی که بتواند در سلول های مغز نفوذ کند، ممکن است در حافظه، یادگیری و یادآوری اختلال ایجاد کند.

وی در مورد تاثیر امواج در کارکرد مغز توضیح داد: از نظر تئوری در سطح دنیا این امکان که این امواج در کارکرد مغز تاثیرگذار باشند، وجود دارد. در آزمایش پذیرش اکسیژن از طرف هموگلوبین نیز که با همکاری دانشکده فنی دانشگاه تهران انجام شد، ثابت شد که امواج تلفن همراه سبب می شود هموگلوبین خون کمتر اکسیژن جذب کند.

ریاضی با تاکید بر اینکه باید تا حد امکان تلفن همراه را به ویژه در هنگام خواب از خود دور نگه داشت، افزود: مغز بین پنج تا ۱۰ درصد از اکسیژن کل بدن را مصرف می کند بنابراین اگر موبایل داخل جیب کسی باشد، امواج سبب کاهش جذب اکسیژن توسط هموگلوبین می شود و در نتیجه اکسیژن کمتری به مغز می رسد.

 

 

 

تاثیر امواج بر حافظه

 

 حافظه یک شبکه است که با نوعی از پروتئین فعال (میکروتوبول)، داخل سلول های عصب کار می کند؛ امواج، حرکت این پروتئین را مختل می کند و اختلال در عملکرد این پروتئین سبب می شود اطلاعات به سلول بعدی نرسد.

  در واقع حافظه یک شبکه است و یک دی ان ای یا یک پروتئین نیست بنابراین هر اختلالی که در یک ناحیه از شبکه به وجود آید، کل شبکه را دچار اختلال می کند.

امواج سبب کاهش فعالیت آنزیم ها می شوند در چنین شرایطی انتقال دهنده ها (نروترنس ویترها) کار خودشان را انجام نمی دهند؛ در واقع امواج الکترومغناطیس کاری را انجام می دهند که حشره کش ها انجام می دهند و آنزیم های مربوط به حافظه و یادگیری را غیرفعال می کنند.

 ما در تحقیقات خود سلول را استخراج کردیم و در مقابل این امواج قرار دادیم تا نتیجه گیری کنیم. در نهایت مشاهده کردیم که میدان های الکترومغناطیسی روی این آنزیم ها تاثیر بسیار زیادی داشته است و می توان گفت که حافظه را دچار اختلال می‌کند.

 این به معنی کاهش حافظه نیست؛ اما گاهی پرش‌های حافظه اتفاق می‌افتد به این معنی که مثلا دانش آموزی موقع امتحان به جای مطلب درسی، آهنگی به یادش می‌آید و هر چه می خواهد از این حالت خارج شود، نمی‌تواند.

مطالعه ای در این زمینه انجام نشده است و نیاز داریم پژوهش هایی را به خصوص روی موجود زنده انجام دهیم؛ اما مشکل بزرگی که در این زمینه وجود دارد این است که آزمایش ها بر موش یا میمون انجام می شود و نمی توان از این حیوانات پرسید که به چه فکر می کنند و به چه چیزی فکر نمی کنند.

 به جز امواج تلفن همراه، سایر امواج الکترومغناطیس مانند امواجی که از لب‌تاپ‌ها، دکل‌ها و حتی دکل‌های برق ناشی می‌شود، نیز می توانند در اختلال حافظه نقش داشته باشند.

 به طور کلی به ویژه به دانش آموزان و دانشجویان توصیه می کنیم که تلفن همراه را تا حد امکان از خود دور نگه دارند و با رایانه و ابزاری که میدان مغناطیسی دارد تنها در موارد ضروری و درسی و تحقیقاتی (نه برای بازی یا وب گردی) استفاده کنند.

 ابراز امیدواری کرد که انجام آزمایش‌ها و تحقیقات بعدی نشان دهد که به عنوان مثال چند ساعت کارکردن با این دستگاه‌ها مشکلی به وجود نمی‌آورد؛ اما تا آن زمان بنابر احتیاط توصیه می‌کنیم تا حد امکان از این وسایل کمتر استفاده شود.

 

 

 

تاثیر امواج در بروز آلزایمر

 در مورد نقش امواج روی آلزایمر هنوز تحقیقاتی صورت نگرفته است. آلزایمر یک بیماری شناختی است؛ درست است که حافظه مرکز این بیماری است اما این بیماری با بیماری Amnesia که یک بیماری فراموشی است، تفاوت‌هایی دارد.

در این بیماری فرد برخی موارد را فراموش می‌کند اما شناخت او از بین نرفته است؛ در بین عموم مصطلح شده است که می گویند آلزایمر گرفته ایم در حالی که دچار بیماری فراموشی شده اند.

 در بیماری آمنزیا مثلا فراموش می کنیم دفترچه بیمه خود را کجا گذاشته ایم اما در بیماری آلزایمر وقتی قاشق را به دست بیمار می‌دهند نمی داند این قاشق چه کاربردی دارد؛ از این دیدگاه این دو بیماری با هم متفاوت‌ هستند اما بحث حافظه بین این دو بیماری مشترک است. فردی که حافظه خود را از دست می دهد خودش را هم نمی شناسد.

حافظه محور اصلی و مرکزی بحث شناخت است و به همین دلیل آلزایمر را به حافظه ارتباط می دهند.

 این احتمال وجود دارد که با توجه به اینکه بیماری آلزایمر در بسیاری از کشورهای صنعتی در حال افزایش است، امواج و مسائل دیگر مانند آلودگی هوا دلیل دیگری بر افزایش این بیماری باشد. وی در پاسخ به این سوال که آیا از مجموع مطالب مطرح شده، می توان این نتیجه را گرفت که اختلال حافظه ممکن است به بروز بیماری آلزایمر و آمنزیا منجر شود، گفت: این یک فرضیه است اما با توجه به شواهد موجود می تواند موثر باشد.

 

 

 

موادغذایی موثر در تقویت حافظه

 

تحقیقات این مرکز روی کندر و مواد استخراج شده از کندر مانند فسفوریک اسید نشان می دهد که این مواد حافظه موش را افزایش می‌دهند.

 زعفران نیز همین توانایی را دارد، موادی را که از زعفران استخراج کردیم مانند کوروسین و کوروسیتین هر کدام به نوعی در افزایش حافظه موثر هستند. البته استفاده کردن از این مواد به میزان زیاد پیشنهاد نمی شود مگر به صورت دارو از سوی پزشک تجویز شود.

 

 

 

مواد غذایی و نوشیدنی های موثر بر روی مغز انسان

 

غذای مغز در وعده صبحانه می‌تواند عاملی برای ارتقای وضعیت مغزی فرد در طول روز باشد. خوردن یک صبحانه سلامت می‌تواند موتور مغز را با قدرت بسیار روشن کرده و به بهره وری و تمرکز در طول روز کمک کند. این ۶ ماده غذایی در صورتی که در وعده صبحانه گنجانده شوند تأثیرات بسیاری در عملکرد مغز خواهند گذاشت.

 

تخم مرغ

 

کولین به عنوان شبه ویتامین B که در تخم مرغ وجود دارد نقش مهمی در عملکرد مغز و حافظه دارد. در تحقیقاتی که از ۱۴۰۰ مرد و زن انجام شده و نتایج آن در مجله تغذیه بالینی منتشر شده مشخص شده است افرادی که غذاهای دارای کولین مصرف می‌کردند در آزمایشهای حافظه و یادگیری کلامی بهتر از دیگران عمل کرده اند.

تخم مرغ همچنین دارای پروتئین با کیفیتی است، این پروتئین با ثابت نگاه داشتن قند خون به فرد کمک می‌کند تمرکز کند و برای مدت طولانی تری احساس سیری داشته باشد. مهم نیست که تخم مرغ در وعده صبحانه به صورت املت، همزده و یا پخته مصرف شود، آنچه اهمیت دارد این است که تخم مرغ منبع غنی مواد مغذی است که مغز و بدن را در تمام طول صبح تأمین می‌کند.

 

غلات

 

محصولات دارای غلات در وعده صبحانه دارای اهمیت هستند، چرا که بدن ما کربوهیدرات را به گلوکز تبدیل می‌کند. گلوکز نیز سوخت دارای اولویت مغز است. غذاهای غنی از غلات و یا دارای غلات کامل دارای ویتامین بی هستند، ویتامینی که برای تمرکز و سالم ماندن مغز حائز اهمیت است.

توصیه کلی این است که نیمی از غلات مصرفی خود را از غلات کامل تأمین کنید. برای رسیدن به انرژی ثابت و عملکرد مغزی بهتر، توصیه شده است که غلات خود را با پروتئین مصرف کنید.

چند ترکیب ساده غلات و پروتئین می‌تواند قدرت مغز را در طول صبح افزایش دهد برخی از این ترکیبها نان تست همراه کره بادام زمینی، وعده‌های تهیه شده با جو به همراه خانواده توتها و یا نانهای تست شده همراه با تخم مرغ همزده هستند.

 

انگور

 

تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف انگورهای مختلف سبز، قرمز و سیاه نقش مهمی در بهبود دفاع آنتی اکسیدانی ما دارد و سلامت مغز را ارتقا می‌دهد.

در تحقیقات اولیه به نظر می‌رسید که انگورها به وسیله بی اثر کردن تنش اکسایشی و تورم به سلامت مغز کمک کرده و یا فعالیت برخی ژنهای خاص مرتبط با بیماریهای ناشی از کهولت سن مغز را هدف می‌گیرند.

 

بادام

 

بادام منبع عالی از ویتامین ایی است و ۳۷ درصد میزان توصیه شده جذب روزانه این ویتامین با خوردن ۲۳ عدد بادام تأمین می‌شود.

تحقیقاتی که در مجله همه گیری شناسی آمریکا منتشر شده نشان می‌دهد که جذب ویتامین ای به ممانعت از تحلیل شناختی مغز به ویژه در سالخوردگان کمک می‌کند. بادام همچنین ترکیب سالمی از پروتئینها، فیبرها و چربیهای سالم است که سطح قند خون را حفظ می‌کند و موجب می‌شود که فرد در طول روز متمرکز و با انرژی بماند.

 

جو

 

جو دارای آهن، روی، پتاسیم و ویتامینهای بی و همچنین مواد مغذی است که به رشد مغز و عملکرد آن با ظرفیت کامل کمک می‌کند.

فیبر موجود در جو به احساس سیری تا وعده بعدی کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که در وعده صبحانه غذای تهیه شده با جو می‌خورند ۲۰ درصد عملکرد بهتری در آزمونها دارند تا کودکانی که غلات شکردار می‌خورند. می‌توان این وعده غذایی را با آجیل، دارچین و یا موز صرف کرد.

 

سیب

 

سیبها سرشار از کرستین هستند، کرستین یک آنتی اکسیدان است که از سلولهای مغز محافظت می‌کند و براساس تحقیقات محققان دانشگاه کورنل، کرستین از سلولهای مغزی در مقابل حملات رادیکالهای آزاد حفاظت می‌کند.

مصرف یک سیب در وعده صبحانه با پوست حائز اهمیت است چرا که حجم بالایی از کرستین سیب در پوست آن وجود دارد.

 

 آب انار

این میوه سرشار از آنتی اکسیدان های منحصر به فرد است که علاوه بر بهبود حافظه، قدرت شناختی فرد را نیز افزایش می دهد. نوشیدن روزی یک لیوان آب انار مفید است.

 

 چای

چای سیاه یا سبز، در تقویت عملکرد مغز موثر است. «EGCG» موجود در چای سبز علاوه بر تقویت حافظه باعث افزایش روند تولید سلول های مغز نیز می شود. چای سرشار از آنتی اکسیدان است.

 

 شکلات تلخ

فلاوانوئید کاکائو، دیواره رگ های خون را شل می کند و در کاهش فشارخون نقش دارد. این امر باعث می شود اثر تخریبی کمتری روی مغز ایجاد شود. مصرف یک فنجان شکلات داغ می تواند خطر بروز سکته را کاهش دهد.

 

 چای دارچین و زردچوبه

دارچین حاوی ۲نوع ترکیب پروآنتوسیانین و سینامالدئید است که میزان پروتئین های T در مغز را کاهش می دهد.

پروتئین های T رسوب مغزی ایجاد می کند که در بیماری اختلال حافظه نقش دارد. زردچوبه به علت داشتن ماده فعال به نام کورکومین مانع از پیشرفت این اختلال می شود. برای کسب نتیجه مطلوب مقدار کمی روغن زیتون نیز به این نوشیدنی اضافه کنید. روغن زیتون حاوی ترکیبی است که از ابتلا به آلزایمر پیشگیری می کند.

 

 آب معمولی

علاوه بر این که ۷۰درصد بدن انسان را آب تشکیل می دهد، برای دفع سموم و حفظ شادابی پوست، بدن نیاز به آب دارد. به همین دلیل است زمانی که بدنتان دچار کمبود آب می شود، نمی توانید درست فکر کنید و دچار سردرد می شوید.

 

آب سیب، هویج و چغندر قرمز

نوشیدنی مخلوط این ۳ماده، سرشار از آنتی اکسیدان، ویتامین ها و موادمعدنی است. چغندر، میزان تولید اکسیدنیتریک را در مغز افزایش می دهد و گردش خون را بهبود می بخشد. هویج حاوی بتاکاروتن است که نه فقط برای چشم مفید است بلکه از استحاله مغز نیز جلوگیری می کند. سیب از بروز بیماری استحاله عصب از جمله آلزایمر پیشگیری می کند.

 

 شیر نارگیل

تمامی مواد موجود در نارگیل برای بدن به ویژه مغز مفید است. اختلال حافظه را می توان با مصرف این نوشیدنی به تأخیر انداخت. این نوشیدنی علاوه بر ایجاد تعادل الکترولیت ها، ویتامین ها و موادمعدنی، روند خون رسانی به مغز را بهبود می دهد.

 

 

 

ویدئو های مربوطه به عملکرد مغز انسان